پرش به محتوا

راهنمای جامع بیماران پسوریازیس: نکات، توصیه‌ها و آخرین پیشرفت‌ها

به دنیای درک و مدیریت پسوریازیس خوش آمدید. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این بیماری مزمن پوستی دست و پنجه نرم می‌کنید، می‌دانید که چالش‌های آن فراتر از علائم فیزیکی است. هدف این مقاله جامع ارائه اطلاعات کاربردی، نکات تخصصی و امید به زندگی با کیفیت بهتر برای بیماران پسوریازیس است. در این سفر، با هم به بررسی علائم، علل، انواع درمان‌ها، راهکارهای خود مراقبتی، تأثیرات سبک زندگی، ارتباط پسوریازیس با سلامت روان و آخرین دستاوردهای علمی در این زمینه خواهیم پرداخت.

نگاهی عمیق‌تر: پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس یک بیماری مزمن است که در آن سلول‌های پوست به سرعت تکثیر می‌شوند و معمولاً منجر به ایجاد لکه‌های قرمز یا تغییر رنگ یافته، پوسته‌دار و خارش‌دار روی پوست می‌گردد 1. این بیماری مسری نیست 1 و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. پسوریازیس یک بیماری با واسطه ایمنی است، به این معنی که ناشی از اختلال در سیستم ایمنی بدن است که منجر به التهاب می‌گردد 1.

شناخت علائم: نشانه‌های رایج پسوریازیس

علائم پسوریازیس می‌تواند متنوع باشد و در افراد مختلف به شکل‌های متفاوتی ظاهر شود 1. لکه‌های پسوریازیس معمولاً به صورت تکه‌های برجسته، ملتهب و پوسته‌دار دیده می‌شوند که ممکن است خارش‌دار و دردناک باشند 4. در پوست‌های روشن، این لکه‌ها معمولاً قرمز با پوششی نقره‌ای-سفید از سلول‌های مرده پوست یا پوسته هستند. اما در پوست‌های تیره‌تر، ممکن است تیره‌تر و ضخیم‌تر به نظر برسند و رنگ بنفش، خاکستری یا قهوه‌ای تیره داشته باشند 1.

از جمله علائم رایج پسوریازیس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • لکه‌های قرمز، قهوه‌ای یا بنفش روی پوست 1.
  • تکه‌های ضخیم و برجسته پوست (پلاک) 1.
  • خارش 1.
  • تحریک، سوزش یا گزش پوست 1.
  • تاول‌های چرکی یا تاول 1.
  • پوست خشک که ممکن است ترک خورده یا خونریزی کند 1.
  • تغییرات در ناخن‌ها 1.
  • پوسته ریزی سلول‌های مرده پوست 1.

این علائم معمولاً در نواحی خاصی از بدن ظاهر می‌شوند، از جمله:

  • آرنج‌ها 1.
  • صورت 1.
  • پاها 1.
  • دست‌ها 1.
  • زانوها 1.
  • ناخن‌ها 1.
  • پوست سر 1.
  • چین‌های پوستی (از جمله ناحیه تناسلی) 1.

با این حال، پسوریازیس می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شود 1. لکه‌ها ممکن است به اندازه چند تکه کوچک یا نواحی وسیعی از پوست را درگیر کنند 1. این نکته مهم است که ظاهر پلاک‌ها می‌تواند در افراد با رنگ پوست متفاوت، فرق کند و تشخیص دقیق و دریافت مشاوره پزشکی مناسب را برای همه افراد ضروری می‌سازد.

رمزگشایی از علل و محرک‌های پسوریازیس

علت دقیق پسوریازیس هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سیستم ایمنی و محیط در بروز آن نقش دارند 1. در واقع، سیستم ایمنی بیش از حد فعال باعث تسریع رشد سلول‌های پوست می‌شود 1. در حالت عادی، سلول‌های پوست در حدود یک ماه به طور کامل رشد می‌کنند و سپس می‌ریزند. اما در پسوریازیس، این چرخه تنها سه یا چهار روز طول می‌کشد. به جای ریزش، سلول‌های پوست روی سطح پوست جمع می‌شوند 1.

علاوه بر این، عوامل مختلفی می‌توانند باعث تحریک یا تشدید علائم پسوریازیس شوند. این محرک‌ها در افراد مختلف متفاوت هستند، اما برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

  • استرس: استرس یکی از شایع‌ترین محرک‌های پسوریازیس است 1.
  • عفونت‌ها: به ویژه عفونت‌های استرپتوکوکی (مانند گلودرد استرپتوکوکی) می‌توانند باعث شروع یا تشدید پسوریازیس شوند 2.
  • آسیب به پوست: بریدگی‌ها، خراش‌ها، آفتاب سوختگی شدید، خالکوبی و پیرسینگ می‌توانند باعث بروز لکه‌های پسوریازیس در آن ناحیه شوند (پدیده کوبنر) 2.
  • برخی داروها: داروهایی مانند لیتیوم، برخی داروهای ضد مالاریا، بتا بلوکرها، و استروئیدهای سیستمیک می‌توانند باعث تحریک پسوریازیس شوند 2.
  • آب و هوا: هوای سرد و خشک اغلب باعث تشدید پسوریازیس می‌شود 2. در مقابل، هوای گرم و مرطوب ممکن است علائم را بهبود بخشد 11.
  • مصرف دخانیات و الکل: سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل با افزایش خطر ابتلا به پسوریازیس و تشدید علائم آن مرتبط است 3.

درک این محرک‌ها می‌تواند به بیماران کمک کند تا با اجتناب از آن‌ها، از بروز یا تشدید علائم پسوریازیس جلوگیری کنند.

آشنایی با انواع مختلف پسوریازیس

پسوریازیس به اشکال مختلفی ظاهر می‌شود که هر کدام علائم و نواحی خاصی از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند 1. شناخت این انواع به درک بهتر بیماری و انتخاب روش‌های درمانی مناسب کمک می‌کند.

نوع پسوریازیسعلائم رایجنواحی شایع درگیری
پسوریازیس پلاکی (Plaque Psoriasis)شایع‌ترین نوع، لکه‌های برجسته، ملتهب و پوسته‌دار (پلاک) که ممکن است خارش‌دار و دردناک باشند.پوست سر، زانوها، آرنج‌ها، تنه 1.
پسوریازیس قطره‌ای (Guttate Psoriasis)لکه‌های کوچک، گرد و قرمز یا تغییر رنگ یافته، اغلب بعد از عفونت استرپتوکوکی ظاهر می‌شود.بازوها، پاها، تنه 1.
پسوریازیس معکوس (Inverse Psoriasis)لکه‌های صاف، قرمز تیره یا تیره شده در چین‌های پوستی که پوسته‌دار نیستند. می‌تواند بسیار خارش‌دار و دردناک باشد و با عرق و اصطکاک تشدید شود.زیر بغل، زیر سینه‌ها، ناحیه تناسلی، باسن 1.
پسوریازیس چرک‌دار (Pustular Psoriasis)تاول‌های چرکی سفید یا زرد که ممکن است توسط پوست ملتهب و قرمز احاطه شده باشند. می‌تواند محدود به دست‌ها و پاها یا گسترده در سراسر بدن باشد.دست‌ها، پاها، یا کل بدن 1.
پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic Psoriasis)نوع نادر و شدید، با قرمزی یا تغییر رنگ شدید و پوسته‌ریزی در ورقه‌های بزرگ که بیش از 75 درصد سطح بدن را درگیر می‌کند. می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد و بر تنظیم دمای بدن و تعادل مایعات تأثیر بگذارد.تقریباً کل بدن 1.
پسوریازیس ناخن (Nail Psoriasis)تأثیر بر ناخن‌های دست و پا، باعث ایجاد فرورفتگی، رشد غیرطبیعی، تغییر رنگ، ضخیم شدن یا جدا شدن ناخن از بستر ناخن می‌شود.ناخن‌های دست و پا 4.
پسوریازیس پوست سر (Scalp Psoriasis)تأثیر بر پوست سر، می‌تواند خط مو، پیشانی، پشت گردن و پوست اطراف گوش‌ها را درگیر کند. ممکن است با پوسته‌ریزی شبیه شوره سر یا پلاک‌های ضخیم همراه باشد.پوست سر 7.
پسوریازیس تناسلی (Genital Psoriasis)تأثیر بر پوست ناحیه تناسلی، همچنین ران‌های داخلی و فوقانی را درگیر می‌کند. می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی داشته باشد.ناحیه تناسلی، ران‌های داخلی و فوقانی 7.
پسوریازیس کف دست و پا (Palmoplantar Psoriasis)تأثیر بر کف دست‌ها و/یا کف پاها. می‌تواند دردناک و ناتوان کننده باشد.کف دست‌ها و/یا کف پاها 7.

سنجش شدت: از پسوریازیس خفیف تا شدید

شدت پسوریازیس معمولاً بر اساس میزان سطح بدن درگیر (Body Surface Area – BSA) تخمین زده می‌شود 4. یک روش رایج برای تخمین BSA استفاده از “قانون کف دست” است؛ به این صورت که مساحت کف دست یک فرد تقریباً معادل 1 درصد از کل سطح بدن او در نظر گرفته می‌شود 4.

  • پسوریازیس خفیف: معمولاً کمتر از 3 درصد از سطح بدن را درگیر می‌کند.
  • پسوریازیس متوسط: بین 3 تا 10 درصد از سطح بدن را درگیر می‌کند.
  • پسوریازیس شدید: بیش از 10 درصد از سطح بدن را درگیر می‌کند.

با این حال، باید توجه داشت که درگیری نواحی با اهمیت بالا مانند ناحیه تناسلی، صورت، دست‌ها و پاها می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد، حتی اگر میزان BSA درگیر نسبتاً کم باشد 2. پزشکان همچنین از ابزارهای دیگری مانند شاخص شدت و مساحت پسوریازیس (Psoriasis Area and Severity Index – PASI) و ارزیابی جهانی پزشک (Physician Global Assessment – PGA) برای ارزیابی دقیق‌تر شدت بیماری استفاده می‌کنند 32. شدت پسوریازیس می‌تواند از خفیف (لکه‌های کوچک و موضعی) تا متوسط (نواحی وسیع‌تر با تأثیر بیشتر) و شدید (پوشش گسترده، تأثیر قابل توجه بر زندگی روزمره، احتمال وجود بیماری‌های همراه) متغیر باشد 4. درک این طبقه‌بندی به بیماران کمک می‌کند تا منطق پشت توصیه‌های درمانی مختلف را بهتر درک کنند و همچنین نشان می‌دهد که تأثیر بیماری بر زندگی روزمره، به ویژه در نواحی حساس، عامل مهمی فراتر از صرفاً میزان سطح بدن درگیر است.

پیمایش در چشم انداز درمان پسوریازیس

خوشبختانه، امروزه طیف گسترده‌ای از گزینه‌های درمانی برای پسوریازیس در دسترس است که هدف آن‌ها کاهش سرعت رشد سلول‌های پوست و از بین بردن پوسته‌ها است 1. انتخاب درمان مناسب به عواملی مانند نوع و شدت پسوریازیس، محل درگیری، سلامت کلی بیمار و ترجیحات شخصی او بستگی دارد 1.

درمان‌های موضعی: خط اول دفاع شما

درمان‌های موضعی، داروهایی هستند که مستقیماً روی پوست آسیب دیده استفاده می‌شوند و اغلب اولین خط درمان برای پسوریازیس خفیف تا متوسط ​​هستند 34. این درمان‌ها می‌توانند به مرطوب نگه داشتن پوست، تسکین درد و خارش، کاهش التهاب و/یا کند کردن سرعت رشد سلولی در ناحیه مورد نظر کمک کنند 39. درمان‌های موضعی به دو دسته بدون نسخه (OTC) و تجویزی تقسیم می‌شوند 39.

گزینه‌های بدون نسخه (OTC):

  • نرم کننده‌ها و مرطوب کننده‌ها: حفظ رطوبت پوست برای مبارزه با خارش و پوسته‌ریزی بسیار مهم است 40. توصیه می‌شود از کرم‌ها و پمادهای غلیظ و بدون عطر برای حفظ رطوبت استفاده کنید 41. وازلین یک گزینه خوب و مقرون به صرفه است 42. به دنبال محصولاتی باشید که برچسب “مناسب برای پوست حساس” دارند 42. بنیاد ملی پسوریازیس (NPF) مهر تاییدی بر روی محصولاتی قرار می‌دهد که ایمن و غیر تحریک کننده هستند 39.
  • لایه‌بردارها (کراتولیتیک‌ها): اسید سالیسیلیک (رایج و موثر در از بین بردن پوسته‌ها، می‌تواند نفوذ سایر داروهای موضعی را افزایش دهد، از ترکیب آن با آنالوگ‌های ویتامین D خودداری کنید)، اسید لاکتیک و اوره به نرم شدن و از بین بردن پوسته‌ها کمک می‌کنند 34. در مورد تحریک احتمالی با اسید سالیسیلیک قوی و جذب سیستمیک در صورت استفاده در مناطق وسیع احتیاط کنید 41.
  • قطران زغال سنگ: رشد سلول‌های پوست را کند می‌کند، التهاب، خارش و پوسته‌ریزی را کاهش می‌دهد 34. در شامپوها، کرم‌ها و پمادها موجود است. احتمال تحریک، قرمزی، خشکی و لکه‌دار کردن پوست و لباس وجود دارد 41.
  • درمان‌های ضد خارش: کالامین، هیدروکورتیزون (با قدرت کم، برای خارش خفیف)، کافور، دیفن هیدرامین هیدروکلراید (HCl)، بنزوکائین، منتول 41. توجه داشته باشید که این مواد ممکن است باعث افزایش تحریک و خشکی شوند 41.

درمان‌های موضعی تجویزی:

  • کورتیکواستروئیدهای موضعی: در قدرت‌های مختلف از بسیار قوی تا بسیار ضعیف موجود هستند، به سرعت التهاب و قرمزی را کاهش می‌دهند 34. قدرت باید بر اساس شدت و محل استفاده انتخاب شود (قدرت کمتر برای صورت، کشاله ران، سینه‌ها). استفاده از مقدار کمی فقط در نواحی آسیب دیده، برای مدت زمان محدود (معمولاً بیش از سه هفته بدون مشورت با پزشک نباشد) و اجتناب از قطع ناگهانی آن مهم است. عوارض جانبی احتمالی با استفاده طولانی مدت یا گسترده شامل نازک شدن پوست، تغییرات رنگدانه، علائم کشش، کبودی آسان و گشاد شدن عروق خونی سطحی است 51.
  • درمان‌های موضعی غیر استروئیدی:
  • آنالوگ‌های ویتامین D (کلسیپوترین، کلسیترول): اشکال مصنوعی یا طبیعی ویتامین D3 هستند، رشد سلول‌های پوست را کند می‌کنند، ضایعات را صاف می‌کنند و پوسته‌ها را از بین می‌برند 34. می‌توان از آن‌ها در پوست سر و ناخن‌ها استفاده کرد. عوارض جانبی رایج شامل تحریک پوست، سوزش و گزش است 53. به طور کلی از کلسیترول در صورت، لب‌ها و چشم‌ها اجتناب می‌شود 53.
  • رتینوئیدهای موضعی (تازورتن): مشتقات ویتامین A هستند، رشد سلول‌های پوست را کند می‌کنند، می‌توانند به تنهایی یا همراه با کورتیکواستروئیدها استفاده شوند 34. ممکن است باعث قرمزی، خشکی پوست و افزایش حساسیت به نور خورشید شوند؛ از ضد آفتاب استفاده کنید 53.
  • آنترالین: نسخه دست ساز یک ماده طبیعی است، رشد سلول‌های پوست را کند می‌کند 52. توسط FDA برای پسوریازیس پایدار پوست سر در افراد بالای 12 سال تایید شده است. برای جلوگیری از تغییر رنگ ناخن‌ها از دستکش پلاستیکی استفاده کنید 53.
  • مهارکننده‌های موضعی کلسینورین (تاکرولیموس، پیمکرولیموس): اغلب در نواحی با پوست نازک مانند صورت، گردن، چین‌های بدن استفاده می‌شوند، برای پسوریازیس معکوس موثر هستند 34. سوزش و خارش بعد از استفاده رایج است اما با ادامه استفاده بهبود می‌یابد 50.
  • کرم تاپیناروف (Vtama): آنتاگونیست گیرنده هیدروکربن آریل است، در سیستم ایمنی نقش دارد، تولید سلول‌های پوست را کند می‌کند، التهاب را کاهش می‌دهد 34. می‌توان در نواحی حساس استفاده کرد. عوارض جانبی رایج شامل برجستگی‌های قرمز اطراف منافذ مو، درد/تورم در بینی/گلو، بثورات، سردرد است 53.
  • کرم روفلومیلاست (Zoryve): مهارکننده فسفودی استراز-4 (PDE4) است، سیگنال‌های پیش التهابی را کاهش می‌دهد 34. به طور خاص برای پسوریازیس اینترتریژینوس (معکوس) موثر است. عوارض جانبی رایج شامل اسهال، سردرد، بی‌خوابی، تهوع است 53.

طیف گسترده درمان‌های موضعی موجود، هم بدون نسخه و هم تجویزی، بر نیاز به رویکردهای شخصی‌سازی شده بر اساس نوع، شدت و محل پسوریازیس تأکید دارد. بیماران باید درک کنند که یافتن رژیم موضعی مناسب ممکن است شامل آزمایش و خطا تحت نظر متخصص پوست باشد. درمان‌های ترکیبی (به عنوان مثال، آنالوگ‌های ویتامین D با کورتیکواستروئیدها) نیز رایج هستند و می‌توانند موثرتر باشند.

داروهای سیستمیک: درمان پسوریازیس از درون

داروهای سیستمیک داروهای تجویزی هستند که به صورت خوراکی یا از طریق تزریق/انفوزیون مصرف می‌شوند و در سراسر بدن برای کنترل سیستم ایمنی بیش فعال عمل می‌کنند، معمولاً برای پسوریازیس متوسط ​​تا شدید یا زمانی که درمان‌های موضعی و نوردرمانی کافی نیستند یا تحمل نمی‌شوند 1.

داروهای سیستمیک سنتی:

  • متوترکسات: رشد سریع سلول‌های پوست را کند می‌کند و با تأثیر بر سیستم ایمنی، التهاب را کاهش می‌دهد 34. برای نظارت بر سمیت احتمالی کبد و مغز استخوان نیاز به آزمایش خون منظم دارد 54. اغلب با اسید فولیک مکمل می‌شود 52.
  • سیکلوسپورین: داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است که برای کنترل پسوریازیس شدید استفاده می‌شود و نسبتاً سریع (3-4 هفته) عمل می‌کند 34. می‌تواند برای پسوریازیس اریترودرمیک، چرکی منتشر و کف دست و پا استفاده شود.
  • آسیتریتین: رتینوئیدی خوراکی مرتبط با ویتامین A است که اغلب برای پسوریازیس شدید، به ویژه در دست‌ها و پاها، یا در ترکیب با نوردرمانی (PUVA یا UVB) استفاده می‌شود 52. برای بارداری به دلیل خطر نقص مادرزادی منع مصرف مطلق دارد؛ زنان باید در طول درمان و تا 3 سال پس از آن از بارداری خودداری کنند 58.
  • آپرمیلاست: مهارکننده فسفودی استراز-4 (PDE4) خوراکی است که با تداخل در برخی مواد شیمیایی در بدن، التهاب را کاهش می‌دهد 34. ممکن است در صورتی در نظر گرفته شود که سایر درمان‌ها با شکست مواجه شده باشند. عوارض جانبی رایج می‌تواند شامل تهوع، استفراغ و اسهال باشد 54. معمولاً نیازی به نظارت بر آزمایش خون ندارد 54.

درمان‌های خوراکی جدیدتر:

  • دوکراواستینیب (Sotyktu): مهارکننده انتخابی و آلوستریک تیروزین کیناز 2 (TYK2) است که بخش خاصی از سیستم ایمنی را برای کاهش التهاب هدف قرار می‌دهد 34. یک بار در روز از طریق دهان مصرف می‌شود 59. عوارض جانبی رایج ممکن است شامل عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، زخم‌های دهان و آکنه باشد 59.

داروهای سیستمیک با هدف قرار دادن سیستم ایمنی زیربنایی، تسکین قابل توجهی را برای پسوریازیس گسترده‌تر یا شدیدتر ارائه می‌دهند. بیماران باید از انواع مختلف، مکانیسم‌های عملکرد، عوارض جانبی احتمالی و اهمیت نظارت منظم در هنگام مصرف این داروها آگاه باشند. ظهور گزینه‌های خوراکی جدیدتر، جایگزین‌های راحت‌تری را برای تزریقات برای برخی بیماران فراهم می‌کند، با اثرات بالقوه هدفمندتر و عوارض جانبی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی گسترده کمتر.

قدرت نور: درک نوردرمانی

نوردرمانی (فوتوتراپی) از نور فرابنفش (UV) برای درمان پسوریازیس با کند کردن رشد سلول‌های پوست آسیب دیده و سرکوب سیستم ایمنی بیش فعال استفاده می‌کند 1. بیش از 100 سال است که از آن استفاده می‌شود و همچنان یک درمان محبوب است 62. معمولاً توسط متخصص پوست تجویز می‌شود و تحت نظارت پزشکی انجام می‌گیرد 63.

انواع مختلف نوردرمانی:

  • UVB (فرابنفش B): در نور طبیعی خورشید وجود دارد، به پوست نفوذ می‌کند و رشد سلول‌های پوست آسیب دیده را کند می‌کند 46. می‌تواند باند باریک (طیف باریک‌تری از نور UV را آزاد می‌کند، ممکن است پسوریازیس را سریع‌تر پاک کند و بهبودی طولانی‌تری ایجاد کند، ممکن است به جلسات درمانی کمتری در هفته نیاز داشته باشد) یا باند پهن باشد 63. درمان می‌تواند در مطب یا در خانه با دستگاه نوردرمانی انجام شود 63.
  • PUVA (پسورالن + UVA): نور فرابنفش A (UVA) با عوامل حساس کننده به نور به نام پسورالن (به صورت موضعی، در آب حمام یا خوراکی مصرف می‌شود) استفاده می‌شود، رشد بیش از حد سلول‌های پوست را کند می‌کند 63. بیشتر برای پسوریازیس شدید استفاده می‌شود 64.
  • لیزر اگزایمر: یک پرتو با شدت بالا از UVB ساطع می‌کند، پلاک‌های موضعی پسوریازیس خفیف تا متوسط ​​را هدف قرار می‌دهد 52. می‌تواند برای پلاک‌های ضخیم و مقاوم در نواحی مانند پوست سر، گوش‌ها، زیر بغل، کشاله ران، باسن، آرنج‌ها و زانوها استفاده شود 65.
  • نوردرمانی هدفمند: می‌تواند از دوزهای درمانی بالاتر استفاده کند و قرار گرفتن بافت‌های اطراف در معرض نور را محدود کند، برای پسوریازیس موضعی متوسط ​​تا شدید (کمتر از 20 درصد سطح بدن) 64.

درمان‌ها معمولاً 2-3 بار در هفته انجام می‌شوند 64. ثبات کلید موفقیت است 63. نور خورشید به عنوان یک منبع طبیعی UVB ذکر شده است، اما استفاده از آن برای درمان برای همه توصیه نمی‌شود زیرا نسبت به نوردرمانی پزشکی کم اثرتر است و خطر سرطان پوست را افزایش می‌دهد 33. در مورد استفاده از تخت‌های برنزه کننده و لامپ‌های خورشیدی به دلیل آسیب پوستی و افزایش خطر سرطان هشدار داده شده است 63. عوارض جانبی احتمالی شامل قرمزی، سوزش، سوختگی (مانند آفتاب سوختگی)، لکه‌های تیره، خارش و افزایش خطر سرطان پوست (در طولانی مدت) است 63.

نوردرمانی یک گزینه درمانی تثبیت شده و موثر برای بسیاری از بیماران مبتلا به پسوریازیس متوسط ​​تا شدید است. بیماران باید انواع مختلف نوردرمانی، مکانیسم‌های عملکرد، اهمیت یک برنامه درمانی ثابت و مزایا و خطرات بالقوه آن را درک کنند. نوردرمانی خانگی برای برخی افراد راحتی را فراهم می‌کند، اما نیاز به رعایت دقیق دستورالعمل‌های پزشک و معاینات منظم دارد.

درمان‌های بیولوژیک: رویکردهای هدفمند برای پسوریازیس

درمان‌های بیولوژیک داروهای تجویزی جدیدتر و قوی‌تری هستند که از طریق تزریق زیر جلدی یا انفوزیون داخل وریدی تجویز می‌شوند و بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی (پروتئین‌ها یا سلول‌ها) را که در پسوریازیس بیش فعال هستند، هدف قرار می‌دهند 1. این درمان‌ها معمولاً برای پسوریازیس متوسط ​​تا شدید و اغلب برای آرتریت پسوریاتیک (PsA) استفاده می‌شوند 32.

دسته‌های مختلف داروهای بیولوژیک و نمونه‌هایی از آن‌ها:

  • مهارکننده‌های فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-alpha): TNF-alpha، سیتوکینی که باعث التهاب می‌شود را مهار می‌کنند. نمونه‌ها عبارتند از اتانرسپت (Enbrel)، آدالیموماب (Humira)، اینفلیکسیماب (Remicade)، سرتولیزوماب پگول (Cimzia)، گلیموماب (Simponi، Simponi Aria) 52.
  • مهارکننده‌های اینترلوکین 12 و 23 (IL-12/23): به طور انتخابی اینترلوکین 12 و 23، پروتئین‌های مرتبط با التهاب پسوریاتیک را هدف قرار می‌دهند. نمونه: اوستکینوماب (Stelara) 52.
  • مهارکننده‌های اینترلوکین 17 (IL-17): به طور انتخابی اینترلوکین 17، پروتئینی مرتبط با التهاب پسوریاتیک را هدف قرار می‌دهند. نمونه‌ها عبارتند از سکوکینوماب (Cosentyx)، ایکسکیزوماب (Taltz)، برودالوماب (Siliq)، بیمکیزوماب-بکز (Bimzelx) (بیمکیزوماب هر دو IL-17A و IL-17F را هدف قرار می‌دهد) 52.
  • مهارکننده‌های اینترلوکین 23 (IL-23): اینترلوکین 23، سیتوکینی مرتبط با التهاب در پسوریازیس و PsA را هدف قرار می‌دهند. نمونه‌ها عبارتند از گوسل کوماب (Tremfya)، تیلدراکیزوماب-آسمن (Ilumya)، ریسانکیزوماب-رزآ (Skyrizi) 52.
  • مهارکننده‌های مسیر اینترلوکین 36 (IL-36): مسیر سیگنالینگ اینترلوکین 36، مرتبط با التهاب در پسوریازیس چرکی منتشر را هدف قرار می‌دهند. نمونه: اسپزولیماب-سبزو (Spevigo) 69.
  • مهارکننده‌های سلول T: سلول‌های T در سیستم ایمنی، درگیر در التهاب در بیماری پسوریاتیک را هدف قرار می‌دهند. نمونه: آباتاسپت (Orencia) 69.

داروهای بیولوژیک با داروهای سیستمیک سنتی متفاوت هستند زیرا فقط بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند و منجر به عوارض جانبی گسترده کمتری می‌شوند 32. بیوسیمیلارها محصولات بیولوژیک تایید شده توسط FDA هستند که بسیار شبیه به داروهای بیولوژیک قبلاً تایید شده (محصولات مرجع) هستند و هیچ تفاوت بالینی معنی‌داری در ایمنی یا اثربخشی ندارند 54. آن‌ها را می‌توان مشابه داروهای بیولوژیک ژنریک در نظر گرفت 54. داروهای بیولوژیک از طریق تزریق زیر جلدی یا انفوزیون داخل وریدی تجویز می‌شوند و برخی از تزریقات را می‌توان پس از آموزش در خانه انجام داد 71. دفعات مصرف از دو بار در هفته تا یک بار در هر سه ماه متغیر است 74. مزایای آن‌ها شامل بهبود قابل توجه علائم، احتمال توقف آسیب مفصلی در PsA و تغییر دهنده زندگی برای برخی افراد در صورت عدم موفقیت سایر درمان‌ها است 71. خطرات احتمالی شامل افزایش خطر عفونت (عفونت‌های جدی بزرگترین نگرانی هستند، بنابراین قبل از شروع، غربالگری دقیق برای TB و سایر عفونت‌ها لازم است)، واکنش پوستی در محل تزریق، علائم شبیه آنفولانزا، سردرد و عفونت دستگاه ادراری است 71. یک داروی بیولوژیک ممکن است پس از مدتی کار نکند و داروی بیولوژیک دیگری ممکن است موثر باشد 74. برای اثربخشی بهتر، مصرف مداوم آن‌ها مهم است 74.

داروهای بیولوژیک نشان دهنده پیشرفت قابل توجهی در درمان پسوریازیس هستند و گزینه‌های هدفمند و اغلب بسیار موثری را برای بیماران مبتلا به بیماری متوسط ​​تا شدید و آرتریت پسوریاتیک ارائه می‌دهند. بیماران باید دسته‌های مختلف داروهای بیولوژیک، اهداف خاص آن‌ها در سیستم ایمنی، روش‌های تجویز، مزایای بالقوه و خطرات مرتبط را درک کنند. در دسترس بودن بیوسیمیلارها می‌تواند گزینه‌های درمانی مقرون به صرفه‌تری را فراهم کند. برای تعیین اینکه آیا داروهای بیولوژیک برای شرایط آن‌ها مناسب هستند، گفتگوی باز با متخصصان پوست و روماتولوژیست بسیار مهم است.

به دست گرفتن کنترل: راهکارهای خود مراقبتی برای مدیریت پسوریازیس

در کنار درمان‌های پزشکی، راهکارهای خود مراقبتی نقش مهمی در مدیریت علائم پسوریازیس و بهبود کیفیت زندگی دارند 33.

سنگ بنای مراقبت: مرطوب نگه داشتن پوست

مرطوب نگه داشتن پوست به طور منظم برای مدیریت علائم پسوریازیس بسیار مهم است زیرا به کاهش قرمزی، خارش و کمک به بهبود پوست کمک می‌کند 22. پوست خشک می‌تواند پسوریازیس را بدتر کند و منجر به شعله‌ور شدن مکرر شود 46. توصیه می‌شود بلافاصله بعد از حمام یا دوش (در حالی که پوست هنوز مرطوب است) و بعد از شستن دست‌ها برای حفظ رطوبت، از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید 33. مرطوب کردن دو بار در روز اغلب مطلوب است 43. پیشنهاد می‌شود از کرم‌ها و پمادهای غلیظ و بدون عطر استفاده کنید زیرا در حفظ رطوبت نسبت به لوسیون‌های سبک‌تر موثرتر هستند 22. وازلین یک گزینه خوب و مقرون به صرفه است 21. به دنبال محصولاتی با برچسب “مناسب برای پوست حساس” باشید 42. توصیه می‌شود از محصولات بدون عطر برای جلوگیری از تحریک و محرک‌های احتمالی استفاده کنید 41. ذکر شده است که مرطوب کردن چندین بار در روز، به خصوص زمانی که پوست احساس خشکی می‌کند، مفید است 33. پیشنهاد می‌شود نواحی تحت درمان با یک مرطوب کننده مبتنی بر پماد و پوشش پلاستیکی را یک شب بپوشانید تا به شل شدن پوسته‌ها و افزایش حفظ رطوبت کمک کند 22. پوسته‌های شل شده را به آرامی صبح بشویید 33.

مرطوب کردن منظم و صحیح یک جنبه اساسی از خود مراقبتی پسوریازیس است. بیماران باید انواع مرطوب کننده‌های موثرتر (غلیظ و نرم کننده)، زمان و تکنیک‌های بهینه استفاده (بلافاصله بعد از حمام، چندین بار در روز) و مزایای گزینه‌های بدون عطر را درک کنند. پوشاندن می‌تواند یک تکنیک مفید برای نواحی مقاوم باشد.

شناسایی و اجتناب از محرک‌های شخصی پسوریازیس

توجه و اجتناب از محرک‌های فردی برای کاهش دفعات و شدت شعله‌ور شدن بیماری بسیار مهم است 2. محرک‌ها می‌توانند در افراد مختلف بسیار متفاوت باشند 2. پیشنهاد می‌شود برای ثبت فعالیت‌های روزانه، سطح استرس، غذاها و نوشیدنی‌ها، داروها، کرم‌ها، تغییرات آب و هوا و زمان بروز شعله‌ور شدن بیماری برای شناسایی الگوها، یک دفترچه یادداشت دقیق نگه دارید 21. گرفتن عکس نیز می‌تواند به پیگیری تغییرات کمک کند 84. محرک‌های رایج عبارتند از: استرس، آسیب به پوست (بریدگی‌ها، خراش‌ها، آفتاب سوختگی، نیش حشرات، خالکوبی، پیرسینگ)، عفونت‌ها (به ویژه گلودرد استرپتوکوکی)، برخی داروها (لیتیوم، پردنیزون، هیدروکسی کلروکین، بتا بلوکرها، برخی داروهای ضد افسردگی، ضد مالاریا)، آب و هوا (سرد، خشک)، سیگار کشیدن، الکل 2. محرک‌های کمتر رایج مانند آلرژی یا برخی غذاها نیز وجود دارند؛ در صورت مشکوک بودن به محرک‌های غذایی، یک رژیم غذایی حذفی تحت نظر پزشک در نظر بگیرید 11.

شناسایی و اجتناب از محرک‌های شخصی یک راه فعال برای مدیریت پسوریازیس است. با آگاه شدن از عواملی که باعث تشدید بیماری می‌شوند، بیماران می‌توانند برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض آن‌ها اقدام کنند و به طور بالقوه دفعات و شدت شعله‌ور شدن بیماری را کاهش دهند و منجر به کنترل بهتر و بهبود کیفیت زندگی شوند.

روش صحیح حمام کردن و دوش گرفتن با پسوریازیس

توصیه می‌شود از آب ولرم (نه داغ) برای دوش گرفتن و حمام کردن استفاده کنید، زیرا آب داغ می‌تواند روغن‌های طبیعی پوست را از بین ببرد و خشکی و تحریک را بدتر کند 33. دمای ولرم را هدف قرار دهید 42. زمان دوش گرفتن را به حدود 5 دقیقه و زمان حمام کردن را به حداکثر 15 دقیقه یک بار در روز محدود کنید تا از دست دادن بیش از حد رطوبت جلوگیری شود 22. حمام کردن بیش از حد نیز می‌تواند پوست را خشک کند 44. از پاک کننده‌ها یا شامپوهای ملایم، بدون عطر و غیر صابونی که مخصوص پوست حساس فرموله شده‌اند استفاده کنید 33. از صابون‌های خشن، مواد ضد باکتری، دئودورانت‌ها، رنگ‌ها و عطرهای اضافه شده خودداری کنید 42. به آرامی با استفاده از دست‌ها به جای لیف، اسفنج یا دانه‌های اسکراب کف ایجاد کنید، زیرا این مواد می‌توانند پوست را تحریک کرده و پسوریازیس را بدتر کنند 42. از اسکراب کردن یا کندن پوسته‌ها خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث خونریزی و افزایش خطر عفونت شود 22. در نظر بگیرید که مواد تسکین دهنده مانند بلغور جو دوسر کلوئیدی، نمک اپسوم، نمک دریای مرده یا روغن‌های حمام را به آب حمام اضافه کنید تا به نرم شدن پوست، از بین بردن پوسته‌ها و تسکین خارش و التهاب کمک کند 22. محلول‌های قطران زغال سنگ نیز می‌توانند به حمام اضافه شوند 88. پوست را کاملاً با آب ولرم بشویید و به آرامی با یک حوله نرم خشک کنید، قبل از استفاده فوری از مرطوب کننده برای حفظ رطوبت، کمی مرطوب بگذارید (مالش ندهید) 33. از حوله‌های شسته شده در مواد شوینده بدون عطر استفاده کنید 89.

تکنیک‌های صحیح حمام کردن برای مدیریت علائم پسوریازیس و جلوگیری از شعله‌ور شدن بیماری ضروری است. بیماران باید به دمای آب، مدت زمان حمام کردن، نوع پاک کننده‌های مورد استفاده و اهمیت برخورد ملایم با پوست خود توجه داشته باشند. استفاده از مواد تسکین دهنده حمام و مرطوب کردن بلافاصله بعد از حمام، مراحل کلیدی در حفظ سلامت پوست هستند.

عوامل سبک زندگی و پسوریازیس: انتخاب‌های آگاهانه

انتخاب‌های سبک زندگی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر پسوریازیس داشته باشند. درک این عوامل و ایجاد تغییرات مثبت می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری کمک کند 3.

رژیم غذایی پسوریازیس: بررسی ارتباط بین غذا و شعله‌ور شدن بیماری

تأکید بر این نکته مهم است که هیچ “رژیم غذایی پسوریازیس” قطعی یا درمان تضمینی از طریق رژیم غذایی به تنهایی وجود ندارد، اما اتخاذ یک برنامه غذایی سالم می‌تواند نقش مهمی در مدیریت التهاب و به طور بالقوه کاهش شدت و دفعات علائم پسوریازیس، و همچنین کاهش خطر بیماری‌های همراه داشته باشد 16. قبل از ایجاد تغییرات قابل توجه در رژیم غذایی، مشورت با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مهم است 92.

نقش التهاب مزمن در پسوریازیس را در نظر بگیرید و بر غذاهایی با خواص ضد التهابی تأکید کنید: ماهی‌های چرب غنی از اسیدهای چرب امگا 3 (ماهی سالمون، قزل آلا، شاه ماهی، ماهی خال مخالی، ماهی تن، ساردین)، میوه‌ها (انواع توت‌ها، گیلاس، پرتقال، گوجه فرنگی)، سبزیجات (سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج و کلم پیچ، هویج)، آجیل (بادام، گردو)، دانه‌ها (چیا، کتان)، روغن زیتون و ادویه‌هایی مانند زردچوبه (کورکومین) 49.

توصیه می‌شود از غذاهایی که می‌توانند باعث التهاب شوند، محدود کنید یا اجتناب کنید: غذاهای فرآوری شده (حاوی مواد افزودنی، شکر، شیرین کننده‌های مصنوعی)، نوشیدنی‌های شیرین (نوشابه، آب میوه‌ها)، گوشت قرمز و فرآوری شده (حاوی چربی‌های اشباع و ترانس بالا)، غذاهای سرخ شده، فست فود، محصولات لبنی (برای برخی افراد) و مصرف بیش از حد الکل 82.

به حساسیت احتمالی به گلوتن در برخی افراد مبتلا به پسوریازیس اشاره کنید و پیشنهاد کنید قبل از اتخاذ یک رژیم غذایی کاملاً بدون گلوتن با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید 83.

به طور خلاصه، مزایای حفظ وزن سالم را مورد بحث قرار دهید، زیرا چاقی می‌تواند علائم پسوریازیس را به دلیل افزایش التهاب ناشی از سلول‌های چربی تشدید کند 16. کاهش وزن می‌تواند نمرات پسوریازیس را بهبود بخشد و درمان‌ها را موثرتر کند 16.

در حالی که رژیم غذایی یک درمان مستقیم برای پسوریازیس نیست، انتخاب‌های غذایی آگاهانه می‌تواند به طور قابل توجهی بر سطح التهاب و سلامت کلی تأثیر بگذارد. بیماران باید بر یک رژیم غذایی متعادل و ضد التهابی غنی از غذاهای کامل و چربی‌های سالم تمرکز کنند و در عین حال از غذاهای فرآوری شده، چربی‌های ناسالم و مصرف بیش از حد الکل اجتناب کنند. حساسیت‌های غذایی فردی ممکن است وجود داشته باشد که نیاز به مشاهده دقیق و مشورت با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی دارد.

استرس و پسوریازیس: تکنیک‌های موثر مدیریت

ارتباط خوبی بین استرس و پسوریازیس وجود دارد. استرس می‌تواند باعث شعله‌ور شدن پسوریازیس شود یا علائم موجود را بدتر کند. از طرفی، خود پسوریازیس به دلیل ظاهر قابل مشاهده و ناراحتی ناشی از آن، می‌تواند منجر به افزایش استرس، اضطراب و افسردگی شود 1. بنابراین، مدیریت استرس یک مهارت بسیار مهم برای افراد مبتلا به پسوریازیس است 9.

تکنیک‌های مختلف مدیریت استرس توصیه می‌شود: ذهن آگاهی و مدیتیشن، یوگا، تمرین‌های تنفس عمیق، فعالیت بدنی منظم (ورزش باعث ترشح اندورفین می‌شود و می‌تواند خلق و خو و خواب را بهبود بخشد)، گذراندن وقت در طبیعت، انجام سرگرمی‌های آرامش بخش، خواب کافی و جستجوی حمایت از دوستان، خانواده یا گروه‌های پشتیبانی 9.

مزایای کمک حرفه‌ای، مانند درمان یا مشاوره، برای توسعه راهبردهای مقابله با استرس و تأثیر عاطفی پسوریازیس را ذکر کنید. درمان شناختی رفتاری (CBT) و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) می‌توانند به ویژه در پرداختن به افکار منفی، بهبود مهارت‌های مقابله و کاهش انگ مرتبط با پسوریازیس مفید باشند 12.

ارتباط قوی بین استرس و پسوریازیس بر اهمیت گنجاندن تکنیک‌های مدیریت استرس در برنامه درمانی کلی تأکید دارد. یافتن راه‌های سالم برای مقابله با استرس نه تنها می‌تواند سلامت روان را بهبود بخشد، بلکه به طور بالقوه دفعات و شدت شعله‌ور شدن پسوریازیس را نیز کاهش می‌دهد و چرخه معیوب استرس و علائم پوستی را می‌شکند.

فعال ماندن: مزایای ورزش برای بیماران پسوریازیس

فعالیت بدنی منظم مزایای سلامتی متعددی برای افراد مبتلا به پسوریازیس ارائه می‌دهد، از جمله حفظ وزن سالم (که می‌تواند شدت پسوریازیس را کاهش دهد)، کاهش التهاب، بهبود سلامت قلب و عروق (مهم است زیرا پسوریازیس خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد)، تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت روان با کاهش استرس، اضطراب و افسردگی 9. ورزش همچنین می‌تواند به بهبود خواب کمک کند 17.

توصیه می‌شود ورزش‌های کم ضربه که برای پوست و مفاصل ملایم هستند، مانند شنا (برای جلوگیری از اصطکاک مناسب است)، دوچرخه سواری، پیاده روی، یوگا و تای چی را انتخاب کنید 83. از فعالیت‌هایی که باعث تعریق یا اصطکاک بیش از حد می‌شوند، به خصوص اگر پسوریازیس معکوس دارید، اجتناب کنید 83.

بر اهمیت هیدراته ماندن قبل، در حین و بعد از ورزش تأکید کنید 83. دوش گرفتن بعد از ورزش برای از بین بردن عرق نیز می‌تواند به جلوگیری از تحریک کمک کند 83.

توصیه می‌شود به آرامی شروع کنید و به تدریج مدت و شدت تمرینات را با تحمل بدن افزایش دهید 100. به بدن خود گوش دهید و از فشار آوردن بیش از حد به خود، به خصوص در طول شعله‌ور شدن بیماری، خودداری کنید 83.

ورزش منظم یک ابزار ارزشمند برای مدیریت پسوریازیس است، نه تنها برای مزایای فیزیکی آن از نظر مدیریت وزن و کاهش التهاب، بلکه برای تأثیر مثبت آن بر سلامت روان و کاهش استرس، که برای بیماران پسوریازیس بسیار مهم است. بیماران باید فعالیت‌های کم ضربه و لذت بخشی را پیدا کنند که بتوانند در برنامه روزانه خود بگنجانند. توجه به محرک‌های احتمالی مانند عرق و اصطکاک و انجام اقدامات احتیاطی مناسب می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا از مزایای ورزش بدون تشدید پسوریازیس خود بهره‌مند شوند.

الکل و سیگار: درک تأثیر آن‌ها بر پسوریازیس

توضیح دهید که سیگار کشیدن یک عامل خطرناک مهم برای ابتلا به پسوریازیس است و می‌تواند شدت آن را بدتر کند، پاسخ به درمان را تحت تأثیر قرار دهد و خطر ابتلا به آرتریت پسوریاتیک و سایر بیماری‌های همراه مانند بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد و بهبودی را به تأخیر بیندازد 3. ترک سیگار می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به پسوریازیس را کاهش دهد و ممکن است علائم و پاسخ به درمان را با گذشت زمان بهبود بخشد 16.

مصرف بیش از حد الکل می‌تواند باعث شعله‌ور شدن پسوریازیس شود، علائم را بدتر کند (به ویژه در مردان)، اثربخشی برخی از داروهای پسوریازیس را کاهش دهد، خطر آسیب کبدی و سایر مشکلات سلامتی را افزایش دهد و از بهبودی پسوریازیس جلوگیری کند 3. به طور کلی برای افراد مبتلا به پسوریازیس توصیه می‌شود مصرف الکل را محدود یا به طور کامل اجتناب کنند 16.

سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل هر دو اثرات مخربی بر پسوریازیس و سلامت کلی دارند. اکیداً توصیه می‌شود که بیماران برای بهبود مدیریت پسوریازیس، نتایج درمان و کاهش خطر عوارض سلامتی مرتبط، سیگار را ترک کنند و مصرف الکل را به میزان قابل توجهی محدود کنند یا در حالت ایده آل از آن اجتناب کنند. تشویق به جستجوی کمک برای ترک سیگار یا کاهش مصرف الکل می‌شود.

ارتباط ذهن و بدن: پسوریازیس و سلامت روان

پسوریازیس فراتر از یک بیماری پوستی است و می‌تواند تأثیر عمیقی بر سلامت عاطفی و روانی افراد داشته باشد و بر عزت نفس، تصویر بدن و کیفیت کلی زندگی تأثیر بگذارد 1.

اثرات عاطفی و روانی زندگی با پسوریازیس

خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به پسوریازیس در مقایسه با جمعیت عمومی، حتی در افراد مبتلا به پسوریازیس خفیف، به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد 1. این ارتباط ممکن است به دلیل التهاب مزمن که بر مواد شیمیایی مغز تأثیر می‌گذارد 102 و همچنین ماهیت قابل مشاهده این بیماری باشد 102.

احساسات رایج شرم، خجالت، گناه، درماندگی، عزت نفس پایین، تصویر بدنی منفی و انزوای اجتماعی ناشی از وجود ضایعات قابل مشاهده پسوریازیس را ذکر کنید 9. افراد مبتلا به پسوریازیس ممکن است با انگ و تصورات غلط دیگران روبرو شوند 9.

بر احتمال وجود یک چرخه معیوب ناراحت کننده تأکید کنید که در آن استرس زندگی با پسوریازیس می‌تواند باعث تحریک یا بدتر شدن شعله‌ور شدن بیماری شود و خود شعله‌ور شدن بیماری می‌تواند منجر به افزایش استرس و ناراحتی عاطفی شود 11.

تأثیر پسوریازیس بر جنبه‌های مختلف زندگی، از جمله روابط، صمیمیت، کار، مدرسه و فعالیت‌های اجتماعی را ذکر کنید 1.

بار عاطفی و روانی پسوریازیس قابل توجه است و نباید نادیده گرفته شود. بیماران باید بدانند که احساسات افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی آن‌ها معتبر است و جستجوی حمایت بخشی جدایی ناپذیر از مدیریت بیماری آن‌ها است. پرداختن به سلامت روان می‌تواند تأثیر مثبتی بر علائم فیزیکی پسوریازیس نیز داشته باشد.

یافتن حمایت: ارتباط با دیگران و جستجوی کمک حرفه‌ای

به شدت توصیه می‌شود از منابع مختلف به دنبال حمایت باشید. پیوستن به گروه‌های پشتیبانی پسوریازیس محلی یا آنلاین می‌تواند حس اجتماع را فراهم کند، احساس انزوا را کاهش دهد، توصیه‌های عملی از دیگران که با این بیماری زندگی می‌کنند ارائه دهد و عزت نفس را تقویت کند 17. سازمان‌هایی مانند بنیاد ملی پسوریازیس (NPF) و انجمن پسوریازیس منابع و شبکه‌های پشتیبانی را ارائه می‌دهند 82.

تشویق به جستجوی کمک حرفه‌ای از درمانگران، مشاوران، روانشناسان یا روانپزشکان که تجربه کار با افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن یا شرایط پوستی دارند، کنید 12. درمان شناختی رفتاری (CBT) و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) درمان‌های مبتنی بر شواهد هستند که می‌توانند به مدیریت تأثیر عاطفی پسوریازیس، کاهش استرس و بهبود مهارت‌های مقابله کمک کنند 12.

توصیه به برقراری ارتباط باز و صادقانه با عزیزان (خانواده، دوستان، همسران) در مورد چگونگی تأثیر پسوریازیس بر سلامت روانی و عاطفی و اینکه چرا درک و حمایت آن‌ها ارزشمند است 9. آموزش دادن آن‌ها در مورد پسوریازیس نیز می‌تواند به ایجاد درک متقابل کمک کند 9.

پیشنهاد کنید هم علائم پسوریازیس و هم هرگونه نگرانی در مورد سلامت روان را با متخصص پوست یا پزشک مراقبت‌های اولیه خود در میان بگذارید، زیرا آن‌ها می‌توانند راهنمایی کنند، ابزارهای غربالگری برای بیماری‌های همراه سلامت روان را توصیه کنند و در صورت لزوم شما را به متخصصان سلامت روان ارجاع دهند 12. برخی از درمان‌های پسوریازیس، مانند برخی از داروهای بیولوژیک، ممکن است تأثیر مثبتی بر علائم افسردگی نیز داشته باشند 14.

ایجاد یک شبکه پشتیبانی قوی و جستجوی فعال کمک حرفه‌ای برای نگرانی‌های مربوط به سلامت روان برای افراد مبتلا به پسوریازیس برای بهبود رفاه کلی بسیار مهم است. ارتباط با دیگران که تجربیات آن‌ها را درک می‌کنند می‌تواند احساس انزوا را کاهش دهد، در حالی که درمان‌های روانشناختی می‌توانند راهبردهای مقابله ارزشمندی را ارائه دهند و به بار عاطفی این بیماری بپردازند. ادغام مراقبت‌های بهداشت روان در برنامه کلی مدیریت پسوریازیس ضروری است.

ماندن در اوج: تحقیقات اخیر و پیشرفت‌ها در درمان پسوریازیس

حوزه تحقیقات پسوریازیس پویا است و پیشرفت‌های مداوم منجر به درک بهتر بیماری و توسعه گزینه‌های درمانی موثرتر و هدفمندتر می‌شود و امید به بهبود مدیریت و احتمالاً درمان در آینده را ارائه می‌دهد 1.

پیشرفت‌های قابل توجه در درمان‌های بیولوژیک، از جمله توسعه بیولوژیک‌های نسل بعدی که مسیرهای ایمنی خاص را با اثربخشی بیشتر و ایمنی و راحتی بالقوه بهبود یافته هدف قرار می‌دهند را برجسته کنید. نمونه‌ها عبارتند از مهارکننده‌های IL-17 جدیدتر مانند بیمکیزوماب (Bimzelx)، که هر دو IL-17A و IL-17F را هدف قرار می‌دهد و میزان پاکسازی پوست بالایی را نشان داده است 36، و مهارکننده‌های IL-23 مانند ریسانکیزوماب (Skyrizi) و گوسل کوماب (Tremfya)، که پاکسازی طولانی مدت قابل توجه پوست را نشان داده‌اند 60.

پیشرفت‌های هیجان‌انگیز در درمان‌های سیستمیک خوراکی را مورد بحث قرار دهید که جایگزین‌هایی برای بیولوژیک‌های تزریقی ارائه می‌دهند. ظهور مهارکننده‌های TYK2 مانند دوکراواستینیب (Sotyktu) و داروی تحقیقاتی ایکوتروکینرا را برجسته کنید که نتایج امیدوارکننده‌ای را در کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهند و به طور بالقوه شکاف اثربخشی با بیولوژیک‌ها را پر می‌کنند و در عین حال راحتی یک قرص خوراکی را ارائه می‌دهند 34.

توسعه درمان‌های موضعی نوآورانه، مانند کرم و فوم روفلومیلاست (Zoryve) را ذکر کنید که مهارکننده‌های PDE4 هستند و در کاهش التهاب و پاکسازی پلاک‌های پسوریازیس، از جمله در نواحی دشوار مانند چین‌های پوست و پوست سر، اثربخشی نشان داده‌اند 34.

به طور خلاصه به سایر زمینه‌های تحقیقاتی در حال انجام، از جمله رویکردهای پزشکی شخصی با استفاده از بینش‌های ژنومی، پتانسیل ویرایش ژن (درمان‌های مبتنی بر CRISPR) برای اصلاح جهش‌های ژنتیکی مسئول پسوریازیس، بررسی نقش میکروبیوم روده و درمان‌های بالقوه مانند پروبیوتیک‌ها و پسابیوتیک‌ها، و بررسی واکسن‌هایی که محرک‌های خودایمنی را هدف قرار می‌دهند، اشاره کنید 60.

چشم انداز درمان پسوریازیس به طور مداوم در حال تحول است و پیشرفت‌های قابل توجهی گزینه‌های موثرتر، ایمن‌تر و راحت‌تری را برای بیماران ارائه می‌دهد. آگاه ماندن از آخرین تحقیقات و بحث در مورد این پیشرفت‌ها با متخصصان پوست می‌تواند بیماران را قادر سازد تا درمان‌های جدیدی را که ممکن است برای نیازهای فردی آن‌ها مناسب‌تر باشد، بررسی کنند و نتایج بلندمدت خود را بهبود بخشند.

بینش متخصصان: نکات برتر متخصصان پوست برای بیماران پسوریازیس

توصیه‌های کلیدی و توصیه‌های تخصصی متخصصان پوست برای مدیریت موثر پسوریازیس را بر اساس گزیده‌های تحقیق خلاصه کنید 21:

  • مرطوب کردن مداوم: پوست خود را با استفاده از کرم‌ها یا پمادهای غلیظ و بدون عطر به طور منظم مرطوب نگه دارید، به خصوص بعد از حمام کردن 22.
  • شناسایی و اجتناب از محرک‌ها: به عواملی که به نظر می‌رسد پسوریازیس شما را بدتر می‌کنند توجه کنید و برای اجتناب از آن‌ها اقدام کنید 21.
  • با احتیاط حمام کنید: از آب ولرم (نه داغ) و پاک کننده‌های ملایم و بدون صابون استفاده کنید. زمان حمام کردن را محدود کنید و پوست خود را به آرامی خشک کنید 22.
  • داروها را طبق دستور مصرف کنید: دستورالعمل‌های متخصص پوست خود را برای تمام داروهای موضعی و سیستمیک به دقت دنبال کنید 33.
  • نوردرمانی را در نظر بگیرید: اگر توسط متخصص پوست شما توصیه شده است، در درمان‌های نوردرمانی خود ثابت قدم باشید 68.
  • سبک زندگی سالم را حفظ کنید: یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید، به طور منظم ورزش کنید و وزن سالم خود را حفظ کنید 21.
  • سیگار را ترک کنید و مصرف الکل را محدود کنید: این موارد می‌توانند پسوریازیس را به طور قابل توجهی بدتر کنند 21.
  • استرس را به طور موثر مدیریت کنید: راه‌های سالم برای مقابله با استرس، مانند تکنیک‌های آرامش یا ورزش را پیدا کنید 21.
  • از پوست خود محافظت کنید: از آسیب‌ها، بریدگی‌ها، خراش‌ها و آفتاب سوختگی اجتناب کنید 21. از ضد آفتاب استفاده کنید 22.
  • به دنبال حمایت باشید: با گروه‌های پشتیبانی ارتباط برقرار کنید و در مورد سلامت عاطفی خود با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید 33.
  • به طور منظم پیگیری کنید: برای نظارت بر وضعیت خود و تنظیم برنامه درمانی خود در صورت نیاز، به طور منظم با متخصص پوست خود ملاقات کنید 33.

متخصصان پوست بر یک رویکرد جامع و شخصی‌سازی شده برای مدیریت پسوریازیس تأکید دارند. ترکیب درمان‌های پزشکی با خود مراقبتی مداوم، انتخاب‌های سبک زندگی سالم و مدیریت فعال محرک‌ها، کلید دستیابی به کنترل بهتر و بهبود کیفیت زندگی برای افراد مبتلا به پسوریازیس است. ارتباط منظم با متخصص پوست برای تنظیم برنامه درمانی متناسب با نیازهای فردی و آگاه ماندن از آخرین پیشرفت‌ها ضروری است.

شبکه پشتیبانی شما: منابع آنلاین معتبر و گروه‌های پشتیبانی برای پسوریازیس

دسترسی به منابع آنلاین معتبر و ارتباط با جوامع حمایتی می‌تواند برای افراد مبتلا به پسوریازیس بسیار مفید باشد. این پلتفرم‌ها اطلاعات دقیق، نکات عملی، حمایت عاطفی و حس عدم تنهایی در این سفر را ارائه می‌دهند.

در اینجا فهرستی از منابع آنلاین معتبر آورده شده است که بیماران می‌توانند برای کسب اطلاعات و پشتیبانی به آن‌ها مراجعه کنند:

  • بنیاد ملی پسوریازیس (NPF): (https://www.psoriasis.org/) – گروه پیشرو در حمایت از بیماران مبتلا به پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک، ارائه دهنده منابع آموزشی گسترده، برنامه‌های حمایتی، به‌روزرسانی‌های تحقیقاتی و ابزار “یافتن گروه پشتیبانی” 139.
  • آکادمی پوست آمریکا (AAD): (https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis) – ارائه دهنده اطلاعات جامع در مورد پسوریازیس، از جمله علائم، علل، درمان‌ها و نکات مدیریت بیماری از متخصصان پوست دارای مجوز هیئت مدیره. ارائه ابزار “یافتن متخصص پوست” 137.
  • کلینیک مایو: (https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/symptoms-causes/syc-20355840) و (https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/diagnosis-treatment/drc-20355845) – ارائه دهنده اطلاعات قابل اعتماد و آسان برای درک در مورد تمام جنبه‌های پسوریازیس، از جمله نکات خود مراقبتی 141.
  • مرکز پسوریازیس WebMD: (https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/default.htm) – یک منبع جامع با مقالات، نمایش‌های اسلاید و فیلم‌هایی که موضوعات مختلف مربوط به پسوریازیس را پوشش می‌دهند 159.
  • Medical News Today – پسوریازیس: (https://www.medicalnewstoday.com/articles/psoriasis) – ارائه دهنده آخرین اخبار، تحقیقات و اطلاعات در مورد پسوریازیس، از جمله درمان‌های خانگی و گزینه‌های پشتیبانی 139.
  • انجمن پسوریازیس (بریتانیا): (https://www.psoriasis-association.org.uk/) – ارائه دهنده پشتیبانی همتا به همتا و منابع برای افراد مبتلا به پسوریازیس 139.

وجود انجمن‌های آنلاین، گروه‌های رسانه‌های اجتماعی و جوامع (مانند انجمن پسوریازیس Inspire) را ذکر کنید که در آن بیماران می‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند، تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و حمایت متقابل پیدا کنند 138.

دسترسی به منابع آنلاین معتبر و ارتباط با جوامع حمایتی می‌تواند برای افراد مبتلا به پسوریازیس بسیار مفید باشد. این پلتفرم‌ها اطلاعات دقیق، نکات عملی، حمایت عاطفی و حس عدم تنهایی در این سفر را ارائه می‌دهند.

نتیجه‌گیری: در آغوش گرفتن زندگی با پسوریازیس: امید و مدیریت موثر

در حالی که پسوریازیس یک بیماری مزمن است که نیاز به مدیریت مداوم دارد، نباید زندگی شما را تعریف کند. با همکاری نزدیک با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود برای توسعه یک برنامه درمانی شخصی‌سازی شده، اتخاذ راهکارهای خود مراقبتی مداوم و جستجوی حمایت برای سلامت جسمی و روانی خود، می‌توانید به مدیریت موثر علائم خود دست یابید و از یک زندگی کامل و فعال لذت ببرید. به یاد داشته باشید، با رویکرد صحیح، کیفیت زندگی خوب برای افراد مبتلا به پسوریازیس دست یافتنی است.

نوع پسوریازیسعلائم رایجنواحی شایع درگیری
پسوریازیس پلاکی (Plaque Psoriasis)لکه‌های برجسته، ملتهب و پوسته‌دار (پلاک)پوست سر، زانوها، آرنج‌ها، تنه
پسوریازیس قطره‌ای (Guttate Psoriasis)لکه‌های کوچک، گرد و قرمزبازوها، پاها، تنه
پسوریازیس معکوس (Inverse Psoriasis)لکه‌های صاف، قرمز در چین‌های پوستیزیر بغل، زیر سینه‌ها، ناحیه تناسلی، باسن
پسوریازیس چرک‌دار (Pustular Psoriasis)تاول‌های چرکیدست‌ها، پاها، یا کل بدن
پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic Psoriasis)قرمزی و پوسته‌ریزی گستردهتقریباً کل بدن
دسته درمانتوضیحات کلینمونه‌ها
موضعیداروها مستقیماً روی پوست استفاده می‌شوندمرطوب کننده‌ها، کورتیکواستروئیدهای موضعی، آنالوگ‌های ویتامین D، رتینوئیدهای موضعی، آنترالین، مهارکننده‌های کلسینورین، تاپیناروف، روفلومیلاست
سیستمیکداروها از طریق دهان یا تزریق در سراسر بدن عمل می‌کنندمتوترکسات، سیکلوسپورین، آسیتریتین، آپرمیلاست، دوکراواستینیب
نوردرمانیاستفاده از نور فرابنفش برای درمانUVB (باریک باند و پهن باند)، PUVA، لیزر اگزایمر، نوردرمانی هدفمند
بیولوژیکداروها بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهنداتانرسپت، آدالیموماب، اینفلیکسیماب، اوستکینوماب، سکوکینوماب، ایکسکیزوماب، برودالوماب، بیمکیزوماب، گوسل کوماب، ریسانکیزوماب، تیلدراکیزوماب
دسته غذانمونه‌ها
میوه‌هاانواع توت‌ها، گیلاس، پرتقال، گوجه فرنگی
سبزیجاتسبزیجات برگ‌دار (اسفناج، کلم پیچ)، هویج
ماهی‌های چربسالمون، ماهی خال مخالی، ماهی تن، ساردین، شاه ماهی
آجیل و دانه‌هابادام، گردو، دانه چیا، دانه کتان
روغن‌هاروغن زیتون
ادویه‌هازردچوبه
منبع آنلاینلینک وب سایتتوضیحات مختصر
بنیاد ملی پسوریازیس (NPF)https://www.psoriasis.org/ارائه دهنده اطلاعات جامع، پشتیبانی و منابع برای افراد مبتلا به پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک.
آکادمی پوست آمریکا (AAD)https://www.aad.org/public/diseases/psoriasisارائه دهنده اطلاعات و منابع پزشکی دقیق و به‌روز در مورد پسوریازیس.
کلینیک مایوhttps://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/symptoms-causes/syc-20355840 و https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/diagnosis-treatment/drc-20355845ارائه دهنده اطلاعات قابل اعتماد و آسان برای درک در مورد پسوریازیس از یک مرکز پزشکی معتبر.
مرکز پسوریازیس WebMDhttps://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/default.htmیک منبع آنلاین جامع با اطلاعات در مورد علائم، درمان‌ها و مدیریت پسوریازیس.
Medical News Today – پسوریازیسhttps://www.medicalnewstoday.com/articles/psoriasisارائه دهنده آخرین اخبار، تحقیقات و اطلاعات در مورد پسوریازیس.
انجمن پسوریازیس (بریتانیا)https://www.psoriasis-association.org.uk/ارائه دهنده پشتیبانی و منابع برای افراد مبتلا به پسوریازیس در بریتانیا.

منابع مورداستناد

  1. Symptoms, Causes, Images & Treatment – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/about-psoriasis/
  2. Psoriasis: Symptoms, Causes, Images & Treatment, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/about-psoriasis/?navPos=0&winPos=0&shortlink%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D=f&shortlink%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B1%5D=f&pid%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D=E&pid%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B1%5D=E&pid%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B1%5D=E&pid%5B0%5D%5B0%5D%5B1%5D=E&pid%5B0%5D%5B1%5D=Web&pid%5B1%5D=Web&c%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D=s&c%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B1%5D=s&c%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D%5B1%5D=s&c%5B0%5D%5B0%5D%5B1%5D=s&c%5B0%5D%5B1%5D=homepage&c%5B1%5D=homepage&af_channel%5B0%5D%5B0%5D%5B0%5D=E&af_channel%5B0%5D%5B0%5D%5B1%5D=E&af_channel%5B0%5D%5B1%5D=Email&af_channel%5B1%5D=Email&gh_jid=4922696003&wtime={seek_to_second_number}
  3. Psoriasis: Causes – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/what/causes
  4. Plaque Psoriasis: Symptoms, Causes & Treatment, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/plaque/
  5. Psoriasis: Signs and symptoms – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/what/symptoms
  6. Psoriasis – Symptoms and causes – Mayo Clinic, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/symptoms-causes/syc-20355840
  7. Locations & Types of Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/locations-and-types/
  8. Psoriasis Overview: Types, Causes, Symptoms, and Treatment | Pfizer, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.pfizer.com/disease-and-conditions/psoriasis
  9. Life with Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/life-with-psoriasis/
  10. Are triggers causing your psoriasis flare-ups? – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/triggers/flares
  11. Causes & Triggers – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/causes/
  12. Is Stress Making Your Psoriasis Worse? – HealthCentral, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.healthcentral.com/condition/psoriasis/is-stress-making-your-psoriasis-worse
  13. Emotional Impacts of Psoriatic Disease – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/resource-library/emotional-impacts-of-psoriatic-disease
  14. The Mental Health and Psoriatic Disease Connection, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/advance/mental-health-cme-webinar/
  15. Risk Factors and Causes of Psoriasis | Almirall, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.almirall.com/your-health/your-skin/skin-conditions/psoriasis/triggering-factors
  16. Healthy diet and other lifestyle changes that can improve psoriasis – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/insider/diet
  17. 6 Ways to Reduce the Stress of Psoriasis – Healthgrades Health Library, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://resources.healthgrades.com/right-care/psoriasis/6-ways-to-reduce-the-stress-of-psoriasis
  18. Psoriasis and Stress: Can Stress Trigger Flares? – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/stress-impact
  19. Psoriasis and stress: The relationship and how to break the cycle – MedicalNewsToday, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.medicalnewstoday.com/articles/psoriasis-stress
  20. How to Beat the Psoriasis-Stress Cycle – Everyday Health, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.everydayhealth.com/psoriasis/living-with/the-psoriasis-stress-connection/
  21. Psoriasis Triggers & How to Avoid Flare-Ups – Schweiger Dermatology Group, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.schweigerderm.com/skin-care-articles/psoriasis/triggers-to-avoid-and-tips-to-prevent-psoriasis-outbreaks/
  22. 10 Tips to Prevent Psoriasis Flare-Ups – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/prevent-flare-ups
  23. Top 5 Psoriasis Triggers and How to Avoid Them – Dermatology Affiliates, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.dermatologyaffiliates.com/blog/top-5-psoriasis-triggers-and-how-to-avoid-them
  24. 11 tips to prevent psoriasis flare-ups – MedicalNewsToday, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.medicalnewstoday.com/articles/324185
  25. Psoriasis and smoking: links and risks – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5683129/
  26. Impact of smoking on psoriasis risk and treatment efficacy: a meta-analysis – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7780610/
  27. Psoriasis and Smoking: How Are They Linked? – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/psoriasis-smoking-link
  28. Impact of smoking with psoriasis – MedicalNewsToday, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.medicalnewstoday.com/articles/psoriasis-and-smoking-what-you-need-to-know
  29. How Does Smoking Affect Psoriasis? – HealthCentral, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.healthcentral.com/condition/psoriasis/smoking-and-psoriasis
  30. Psoriasis: Overview – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/what/overview
  31. Erythrodermic Psoriasis: Symptoms, Causes & Treatment, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/erythrodermic-psoriasis/
  32. Psoriasis Guidelines, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/psoriasis-guidelines/
  33. Psoriasis – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/diagnosis-treatment/drc-20355845
  34. Psoriasis: Diagnosis and treatment – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/treatment/treatment
  35. How Can a Dermatologist Help My Psoriasis? – Sunrise Dermatology Mesa AZ, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://sunrisedermatology.com/how-can-a-dermatologist-help-my-psoriasis/
  36. Therapeutic Advancements in Psoriasis and Psoriatic Arthritis – MDPI, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.mdpi.com/2077-0383/14/4/1312
  37. Treatment & Care – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/treatment-and-care/
  38. How to Treat Psoriasis and Psoriatic Arthritis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/treatments-for-psoriatic-disease/
  39. Topical Treatments – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/resource-library/topical-treatments/
  40. Must-Have Lotions – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/advance/10-must-have-lotions-under-10/
  41. Psoriasis and Psoriatic Arthritis OTC Topicals, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/over-the-counter/
  42. 7 Psoriasis Self-Care Strategies (Dermatologist Approved!) – Riverchase Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.riverchasedermatology.com/blog/7-psoriasis-self-care-tips-to-soften-and-soothe-psoriasis-plaques/
  43. www.verywellhealth.com, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.verywellhealth.com/how-to-properly-moisturize-and-treat-psoriasis-2788299#:~:text=After%20bathing%2C%20pat%20skin%20lightly,daily%20moisturizing%20sessions%20are%20optimal.&text=%22Camouflage%20and%20Cover%2Dups.%22%20Psoriasis.org.
  44. 11 Psoriasis Self-Care Tips – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/caring-for-psoriasis
  45. How to Properly Moisturize and Treat Psoriasis – Verywell Health, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.verywellhealth.com/how-to-properly-moisturize-and-treat-psoriasis-2788299
  46. 9 Expert Tips on How to Manage Your Psoriasis Symptoms – Everyday Health, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.everydayhealth.com/psoriasis/dos-and-donts-for-managing-psoriasis/
  47. Psoriasis Skin Care Guide: Products, Routines & More – Healthline, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.healthline.com/health/psoriasis/psoriasis-skin-care-guide
  48. Topical Therapy | Psoriasis | Clinical Guidance – Healio, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.healio.com/clinical-guidance/psoriasis/topical-therapy
  49. The Best Skin Care Routine for Psoriasis: Essential Tips and Tricks – Dermatology Of Seattle, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://dermatologyseattle.com/the-best-skin-care-routine-for-psoriasis-essential-tips-and-tricks/
  50. Psoriasis: Update on Topical Therapy From the American Academy of Dermatology | AAFP, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2022/0500/p558.html
  51. Topical Steroids for Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/steroids/
  52. Psoriasis clinical guideline – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/member/clinical-quality/guidelines/psoriasis
  53. Non-Steroidal Topical Treatments – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/non-steroidal/
  54. What Systemic Treatment Options Do I Have for My Psoriasis?, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/episode-193-transcript
  55. Systemic Treatments for Psoriasis and Psoriatic Arthritis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/systemics/
  56. Joint American Academy of Dermatology-National Psoriasis Foundation guidelines of care for the management of psoriasis with systemic nonbiologic therapies – PubMed, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32119894/
  57. Psoriasis Guidelines: Guidelines Summary, Clinical Practice Guidelines on Biologic Therapy for Psoriasis, Clinical Practice Guidelines on Prescribing Oral Cyclosporine in Dermatology – Medscape Reference, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://emedicine.medscape.com/article/1943419-guidelines
  58. Treatments for moderate and severe psoriasis – British Association of Dermatologists, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.bad.org.uk/pils/psoriasis-treatments-for-moderate-or-severe-psoriasis/
  59. Sotyktu for Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/sotyktu/
  60. Advances in Psoriasis Treatment for 2025: A New Era of Care – Trillium Clinic, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://trilliumclinic.com/advances-in-psoriasis-treatment-for-2025/
  61. “Perspectives on Treatment Developments for Psoriatic Disease” Transcript, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/perspectives-treatment-developments-transcript
  62. Phototherapy – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/resource-library/phototherapy-booklet/
  63. Light Therapy for Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/phototherapy/
  64. Targeted Phototherapy for the Treatment of Psoriasis – Bynder, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://beonbrand.getbynder.com/m/7ffad0c03d42a466/original/Targeted-Phototherapy-for-the-Treatment-of-Psoriasis.pdf
  65. Psoriasis treatment: Phototherapy – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/treatment/medications/phototherapy
  66. AAD & NPF Release Joint Phototherapy Guidelines – Daavlin, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://daavlin.com/blog-post/aad-npf-release-joint-phototherapy-guidelines/
  67. Psoriasis | University of Miami Health System, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://umiamihealth.org/treatments-and-services/dermatology/psoriasis
  68. How to Manage Psoriasis: Tips from Dermatology Experts – Novus Health, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://novushealth.co.uk/2025/01/how-to-manage-psoriasis-tips-from-dermatology-experts/
  69. Current Biologics on the Market for Psoriatic Disease – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/current-biologics-on-the-market/
  70. Bimzelx for Psoriasis and Psoriatic Arthritis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/bimzelx/
  71. Biologics for Psoriasis – Everything You Need to Know, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/biologics/
  72. Biosimilars for Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/biosimilars/
  73. Skyrizi for Psoriasis and Psoriatic Arthritis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/skyrizi/
  74. Psoriasis treatment: Biologics – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis/treatment/medications/biologics
  75. Biologic Treatments of Psoriasis: An Update for the Clinician – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7896737/
  76. Psoriasis Therapies in 2024 and Beyond – Dermatology Times, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.dermatologytimes.com/view/psoriasis-therapies-in-2024-and-beyond
  77. Breakthrough psoriasis in patients receiving biologicals | PTT – Dove Medical Press, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.dovepress.com/breakthrough-psoriasis-in-patients-receiving-biologicals-peer-reviewed-fulltext-article-PTT
  78. Advances in Psoriasis Treatment: Experts Comment on Recent Developments – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3875268/
  79. Therapeutic Advancements in Psoriasis and Psoriatic Arthritis – PMC – PubMed Central, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11855982/
  80. Advancements in Psoriasis Therapies with Jason Hawkes, MD, MS – Dermatology Times, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.dermatologytimes.com/view/advancements-in-psoriasis-therapies-with-jason-hawkes-md-ms
  81. Top 5 Psoriasis Content in 2024 – American Journal of Managed Care, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.ajmc.com/view/top-5-psoriasis-content-in-2024
  82. Living with Psoriasis: 9+ Tips to Help Manage Your Condition – Healthgrades Health Library, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://resources.healthgrades.com/right-care/psoriasis/11-tips-for-living-well-with-psoriasis
  83. Psoriasis and Lifestyle: Expert Advice on Diet, Exercise, and Skincare, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://skinandcancerinstitute.com/psoriasis-and-lifestyle-expert-advice/
  84. Guide to Psoriasis Flares: Trigger Tracking and Prevention – Healthline, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.healthline.com/health/psoriasis/guide-to-psoriasis-flares
  85. Psoriasis: Tips for managing – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/psoriasis-tips-managing
  86. Managing Your Psoriasis Flare-Ups | Premier Dermatology | Delaware, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://premierdermde.com/managing-your-psoriasis-flare-ups-according-to-dermatologist-delaware/
  87. Expert Tips To Prevent Psoriasis Flares – Embrace Dermatology & Aesthetics, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://embracederm.com/expert-tips-to-prevent-psoriasis-flares/
  88. A DERMATOLOGIST WITH PSORIASIS SHARES HER TOP HOME REMEDIES FOR SOOTHING SKIN – GHLF.org, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://ghlf.org/psoriasis/skin-home-remedies-from-dermatologist-with-psoriasis/
  89. How to Shower or Bathe if You Have Psoriasis – Everyday Health, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.everydayhealth.com/psoriasis/how-to-shower-and-bathe/
  90. 7 Shower and Bath Tips for People with Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://resources.healthgrades.com/right-care/psoriasis/7-shower-and-bath-tips-for-people-with-psoriasis
  91. Lifestyle changes for treating psoriasis – PMC – PubMed Central, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6629583/
  92. Diet Modifications – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/dietary-modifications/
  93. Facts About Nutrition, Diets, and Psoriatic Disease – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/nutrition-diets-and-psoriatic-disease-transcript/
  94. Anti-Inflammatory Diet and Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/advance/whats-the-deal-with-the-anti-inflammatory-diet/
  95. Psoriasis and Diet: How Foods Can Impact Inflammation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://health.clevelandclinic.org/psoriasis-diet
  96. What You Eat Matters – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/psoriasis-diet-tips-transcript/
  97. Psoriasis Diet: Foods to Eat and Avoid If You Have Psoriasis | Johns Hopkins Medicine, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/psoriasis-diet-foods-to-eat-and-avoid-if-you-have-psoriasis
  98. Best and Worst Foods for Psoriasis – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/ss/slideshow-psoriasis-foods
  99. Psoriasis Diet Plan: What to Eat & Avoid (w/ 3-Day Meal Plan) – Tua Saúde, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.tuasaude.com/en/psoriasis-diet/
  100. Exercise and psoriasis: Links and more – MedicalNewsToday, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.medicalnewstoday.com/articles/exercise-and-psoriasis
  101. How You Can Boost Your Self-Esteem While Living with Psoriasis – Portneuf Medical Center, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.portneuf.org/2019/08/14/how-you-can-boost-your-self-esteem-while-living-with-psoriasis/
  102. Psoriasis and Depression: Connection, Treatment, and When to Seek Help – Everyday Health, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.everydayhealth.com/hs/psoriasis-treatment-management/psoriasis-depressed-not-alone/
  103. Assessing and Improving Psychological Well-Being in Psoriasis: Considerations for the Clinician – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8965012/
  104. Psychological effects of psoriasis – DermNet, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://dermnetnz.org/topics/psychological-effects-of-psoriasis
  105. www.tandfonline.com, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09546634.2019.1690625#:~:text=In%20several%20studies%2C%20CBT%20has,life%20(12%E2%80%9314).
  106. Cognitive Behavioural Therapy for Psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.myglowtheory.com/blogs/cognitive-behavioural-therapy-for-psoriasis/
  107. Cognitive behavioural therapy (CBT) – Psoriasis and Psoriatic Arthritis Alliance, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.papaa.org/resources/coping/cognitive-behavioural-therapy-cbt/
  108. Cognitive Behavioral Therapy Can Help Psoriatic Arthritis – Healthgrades Health Library, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://resources.healthgrades.com/right-care/psoriasis/cognitive-behavioral-therapy-can-help-psoriatic-arthritis
  109. Full article: A systematic review of cognitive and behavioral treatments for individuals with psoriasis – Taylor & Francis Online, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09546634.2019.1690625
  110. NPF-Funded Research: Smartphone Delivered Cognitive Behavior Therapy for Adults with Psoriasis and Comorbid Depression Symptoms, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/cbt-for-psoriasis-and-depression
  111. Cognitive behavioral therapy effective for psoriasis – Dermatology Times, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.dermatologytimes.com/view/cognitive-behavioral-therapy-effective-psoriasis
  112. www.psoriasis.org, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/advance/mental-health-cme-webinar#:~:text=Acceptance%20and%20commitment%20therapy%20can,one’s%20self%20and%20negative%20thoughts.
  113. The effectiveness of acceptance and commitment therapy on psychological hardiness and distress tolerance in female patients with psoriasis – KMAN Publication Inc., زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.journals.kmanpub.com/index.php/jayps/article/view/513
  114. Living well with Psoriasis: How Acceptance and Commitment Therapy can help – MyTherapy, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.mytherapyapp.com/blog/living-well-with-psoriasis-how-act-can-help
  115. Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Mental Pain and Life Engagement in Patients with Psoriasis – Journal of health research in community, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://jhc.mazums.ac.ir/browse.php?a_id=754&sid=1&slc_lang=en&ftxt=0
  116. Patients’ Acceptance of Psoriasis Depends on Disease Severity, Itch Intensity, and the Patients’ Quality of Life: A Cross-Sectional Study – MDPI, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.mdpi.com/2077-0383/13/24/7684
  117. Association between physical activity and risk of prevalent psoriasis: A MOOSE-compliant meta-analysis – PubMed Central, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6076093/
  118. Exercising with Psoriasis: Expert Advice – Healthline, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.healthline.com/health/psoriasis/exercising-with-psoriasis-expert-advice
  119. Psoriasis and Exercise: A Review – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9258800/
  120. Psoriasis and alcohol – PMC – PubMed Central, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6709030/
  121. Psoriasis and alcohol: What’s the link? – MedicalNewsToday, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.medicalnewstoday.com/articles/314623
  122. Should You Quit Drinking to Prevent a Psoriasis Flare? – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/quit-drinking-psoriasis-flares
  123. Impact of Alcohol Consumption, Smoking, and Diet on the Severity of Plaque Psoriasis: A Comprehensive Assessment using Clinical Scales and Quality of Life Measures, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10405633/
  124. Psoriasis and Alcohol: How Can Drinking Affect Your Symptoms? – Healthline, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.healthline.com/health/psoriasis/psoriasis-and-alcohol
  125. Our Spot: Emotional Impact – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/our-spot-emotional-impact/
  126. National Psoriasis Foundation Clinical Consensus on Psoriasis Co-morbidities and Recommendations for Screening – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3716382/
  127. Depression and anxiety among patients with psoriasis: A correlation with quality of life and associated factors – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8348547/
  128. Depression and Anxiety Disorders among Patients with Psoriasis: A Hospital-Based Case-Control Study, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3403219/
  129. How Are Psoriasis and Depression Linked? – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/psoriasis-depression-link
  130. Impact and management of depression in psoriasis patients – Taylor & Francis Online, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1517/14656566.2016.1128894
  131. The Mental Health Impact of Psoriasis: Coping Strategies and Support, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.rupahealth.com/post/the-mental-health-impact-of-psoriasis-coping-strategies-and-support
  132. Body Image, Self-esteem, and Quality of Life in Patients with Psoriasis – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5621194/
  133. Dealing With the Stigma of Psoriasis – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/dealing-with-stigma-psoriasis
  134. Relationship between self-esteem and stigmatization in psoriasis patients – PMC, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7507155/
  135. Living With Psoriasis – NHS, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.nhs.uk/conditions/psoriasis/living-with/
  136. Our Spot: Depression – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/our-spot-depression/
  137. Highlights from the 2025 American Academy of Dermatology (AAD) Annual Meeting: Psoriasis Comorbidities, New Treatments, and Research Advances, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://psoriasiscouncil.org/congress-reports/2025-aad/
  138. Finding support with GPP – Boehringer Ingelheim, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://patient.boehringer-ingelheim.com/gpp/finding-support
  139. Psoriasis support groups: How they can help and where to find them – MedicalNewsToday, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.medicalnewstoday.com/articles/psoriasis-support-groups
  140. National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.php.com/directory/national-psoriasis-foundation/
  141. 5 Organizations That Can Help You Manage Psoriasis – Everyday Health, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.everydayhealth.com/skin-conditions/organizations-that-can-help-you-manage-psoriasis/
  142. The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/
  143. The Best Psoriasis Blogs of 2020 – Healthline, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.healthline.com/health/psoriasis/the-best-blogs-of-the-year
  144. Psoriasis – resources: MedlinePlus Medical Encyclopedia, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://medlineplus.gov/ency/article/002197.htm
  145. Patient Resources – Psoriasis Monitor, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://psoriasis-monitor.com/resources/
  146. Patient Resources & Ongoing Support – SOTYKTU® (deucravacitinib), زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.sotyktu.com/savings-and-resources/resources
  147. National Psoriasis Foundation – Wikipedia, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://en.wikipedia.org/wiki/National_Psoriasis_Foundation
  148. National Psoriasis Foundation – YouTube, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.youtube.com/user/PsoriasisFoundation
  149. National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://nationalhealthcouncil.org/member/national-psoriasis-foundation/
  150. Take ACTION for Psoriatic Disease 2024, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://p2p.onecause.com/takeaction
  151. Psoriasis News – ScienceDaily, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.sciencedaily.com/news/health_medicine/psoriasis/
  152. 2025 Future Leaders in Psoriatic Disease – The National Psoriasis Foundation, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/future-leaders-in-psoriatic-disease/
  153. New Advances, New Psoriasis Treatment Guidelines, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasis.org/advance/new-advances-new-guidelines/
  154. Challenges and Future Trends in the Treatment of Psoriasis – PMC – PubMed Central, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10487560/
  155. Icotrokinra results show potential to set a new standard of treatment in plaque psoriasis, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.investor.jnj.com/news/news-details/2025/Icotrokinra-results-show-potential-to-set-a-new-standard-of-treatment-in-plaque-psoriasis/default.aspx
  156. Arcutis to Highlight Data from Phase 3 Trials for Scalp and Body Psoriasis and Atopic Dermatitis at the 83rd American Academy of Dermatology Meeting, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.arcutis.com/arcutis-to-highlight-data-from-phase-3-trials-for-scalp-and-body-psoriasis-and-atopic-dermatitis-at-the-83rd-american-academy-of-dermatology-meeting/
  157. Psoriasis Resource Center – American Academy of Dermatology, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aad.org/public/diseases/psoriasis
  158. Psoriasis – resources Information | Mount Sinai – New York, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.mountsinai.org/health-library/special-topic/psoriasis-resources
  159. Psoriasis Center: Treatments, Causes, Relief, Symptoms, and Tests – WebMD, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/default.htm

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *