پرش به محتوا

علائم و نشانه‌های پسوریازیس

پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن است که با تکثیر غیرطبیعی و سریع سلول‌های پوست مشخص می‌شود 1. در این بیماری، چرخه طبیعی رشد سلول‌های پوست که معمولاً بین 10 تا 30 روز طول می‌کشد، به طور چشمگیری تسریع شده و سلول‌های جدید در عرض 3 تا 4 روز شکل می‌گیرند 2. این سرعت بالای تولید سلول منجر به تجمع آن‌ها در سطح پوست و ایجاد لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته می‌شود. این بیماری مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود 2.

علت دقیق پسوریازیس هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تصور می‌شود که یک اختلال در سیستم ایمنی بدن نقش اساسی در بروز آن دارد 2. در واقع، سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کند. علاوه بر این، عوامل ژنتیکی نیز در استعداد ابتلا به این بیماری مؤثر هستند 1 و عوامل محیطی مختلفی می‌توانند علائم آن را تحریک یا تشدید کنند 1.

علائم و نشانه‌های شایع پسوریازیس:

پسوریازیس می‌تواند علائم متنوعی داشته باشد، اما برخی از نشانه‌ها در اکثر افراد مبتلا مشترک هستند 1.

  • لکه‌های قرمز پوست: این لکه‌ها نشان‌دهنده التهاب در پوست هستند و اغلب اولین علامت قابل توجه پسوریازیس به شمار می‌روند 1.
  • پوست خشک و ترک خورده: اختلال در عملکرد لایه محافظتی پوست در پسوریازیس منجر به خشکی و ترک خوردگی می‌شود که گاهی اوقات ممکن است با خونریزی همراه باشد 1. این وضعیت می‌تواند باعث درد و افزایش خطر عفونت شود.
  • پوسته‌های نقره‌ای یا سفید (فلس‌ها): تجمع سریع سلول‌های پوست در سطح آن منجر به ایجاد پوسته‌های ضخیم و سفید یا نقره‌ای رنگ می‌شود که به آن‌ها فلس گفته می‌شود 1. ظاهر نقره‌ای این پوسته‌ها یکی از ویژگی‌های بارز پسوریازیس است.
  • خارش، سوزش یا درد: ضایعات پسوریازیس می‌توانند با احساس خارش خفیف تا سوزش یا درد شدید همراه باشند که این علائم می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهند 1.
  • ناخن‌های ضخیم، سوراخ‌دار یا برآمده: پسوریازیس می‌تواند ناخن‌های دست و پا را تحت تاثیر قرار دهد و باعث تغییراتی مانند ضخیم شدن، ایجاد فرورفتگی‌های کوچک روی سطح ناخن، رشد غیرطبیعی، تغییر رنگ (به زرد یا قهوه‌ای) و شکنندگی آن‌ها شود 1. در موارد شدید، ناخن ممکن است از بستر خود جدا شود یا خرد شود 1.
  • مفاصل متورم، سفت و دردناک (آرتریت پسوریاتیک): در برخی افراد مبتلا به پسوریازیس، التهاب می‌تواند مفاصل را نیز درگیر کند و منجر به آرتریت پسوریاتیک شود. این وضعیت با درد، تورم و سفتی در مفاصل مشخص می‌شود که اغلب در صبح‌ها بدتر است 1. آرتریت پسوریاتیک می‌تواند قبل، همزمان یا بعد از بروز علائم پوستی ظاهر شود 2.
  • نواحی شایع درگیری: پسوریازیس پلاکی که شایع‌ترین نوع آن است، معمولاً در نواحی مانند آرنج، زانو، پوست سر و کمر دیده می‌شود 1. ضایعات معمولاً به صورت متقارن در بدن ظاهر می‌شوند 3. با این حال، پسوریازیس می‌تواند هر قسمت دیگری از بدن از جمله ناحیه ناف، اندام تناسلی و داخل دهان را نیز درگیر کند 1.

انواع مختلف پسوریازیس و علائم خاص آن‌ها:

پسوریازیس انواع مختلفی دارد که هر کدام با علائم و محل‌های خاصی مشخص می‌شوند 1.

  • پسوریازیس پلاکی (Plaque Psoriasis): این شایع‌ترین نوع پسوریازیس است و حدود 80 تا 90 درصد از موارد را تشکیل می‌دهد 1. مشخصه آن پلاک‌های پوستی خشک، برجسته و قرمز رنگ است که با پوسته‌های نقره‌ای یا سفید پوشیده شده‌اند 1. این پلاک‌ها می‌توانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند، اما معمولاً در آرنج، زانو، پوست سر و کمر دیده می‌شوند 1. این پلاک‌ها ممکن است خارش داشته باشند یا دردناک باشند 1. اندازه این پلاک‌ها می‌تواند متفاوت باشد 2.
  • پسوریازیس قطره‌ای (Guttate Psoriasis): این نوع پسوریازیس اغلب در کودکان و جوانان رخ می‌دهد 1 و معمولاً با ضایعات کوچک (1 تا 10 میلی‌متر) به شکل قطره‌های آب روی تنه، بازوها، پاها و پوست سر مشخص می‌شود 1. این ضایعات معمولاً نازک‌تر از پلاک‌های پسوریازیس پلاکی هستند 9 و ممکن است با یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی مرتبط باشند 2. علائم معمولاً 1 تا 3 هفته پس از عفونت ظاهر می‌شوند 4.
  • پسوریازیس معکوس (Inverse Psoriasis): این نوع پسوریازیس عمدتاً در چین‌های پوستی مانند زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه‌ها، باسن و اطراف اندام تناسلی ظاهر می‌شود 1. ضایعات در این نوع صاف، قرمز و گاهی براق هستند 7 و معمولاً پوسته‌پوسته نمی‌شوند. تعریق و اصطکاک می‌توانند علائم را تشدید کنند 2. این نوع پسوریازیس در افراد چاق شایع‌تر است 13. عفونت‌های قارچی نیز ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند 2. به این نوع پسوریازیس، پسوریازیس خمشی نیز گفته می‌شود 1.
  • پسوریازیس پوسچولار (Pustular Psoriasis): این نوع با تاول‌های کوچک پر از چرک (پوسچول) که روی پوست قرمز و ملتهب ظاهر می‌شوند، مشخص می‌شود 1. این تاول‌ها عفونی نیستند و بیماری مسری نیست 15. پسوریازیس پوسچولار می‌تواند به صورت موضعی (معمولاً در دست‌ها و پاها، به ویژه کف دست و پا) یا به صورت گسترده در نواحی بزرگتری از بدن ظاهر شود 1. نوع گسترده آن ممکن است با علائمی شبیه آنفولانزا، تب، لرز و خارش شدید همراه باشد 1. همچنین ممکن است پوست سر را درگیر کند 16.
  • پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic Psoriasis): این نوع نادر اما جدی پسوریازیس با بثورات گسترده و قرمز که بیش از 90 درصد از سطح پوست را می‌پوشاند، مشخص می‌شود 1. پوست ممکن است شبیه آفتاب سوختگی به نظر برسد 1. علائم همراه شامل سوزش و خارش شدید و پوسته‌ریزی در مقیاس بزرگ است 1. این وضعیت می‌تواند تعادل شیمیایی بدن را مختل کرده و منجر به از دست دادن پروتئین و مایعات و مشکلات تنظیم دما شود 18. پسوریازیس اریترودرمیک می‌تواند از هر نوع دیگری از پسوریازیس ایجاد شود 1 و نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد 1.
  • پسوریازیس ناخن (Nail Psoriasis): پسوریازیس می‌تواند ناخن‌های دست و پا را تحت تاثیر قرار دهد و باعث تغییراتی مانند ضخیم شدن، ایجاد فرورفتگی‌های کوچک (حفره‌دار شدن)، تغییر رنگ به زرد یا قهوه‌ای و جدا شدن ناخن از بستر آن شود 1. در موارد شدید، ناخن ممکن است شکننده و خرد شود 2. پسوریازیس ناخن در حدود 50 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس رخ می‌دهد 6.
  • آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic Arthritis): این نوع پسوریازیس علاوه بر علائم پوستی، مفاصل را نیز درگیر می‌کند و باعث درد، تورم و سفتی آن‌ها می‌شود 1. این علائم می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و هر مفصلی را در بدن درگیر کنند 19. در برخی موارد، علائم مفصلی ممکن است اولین یا تنها علامت پسوریازیس باشند 2. در حدود 15 درصد از موارد، علائم آرتریت قبل از علائم پوستی ظاهر می‌شوند 23.
  • پسوریازیس پوست سر (Scalp Psoriasis): این نوع بسیار شایع است و حداقل نیمی از افراد مبتلا به پسوریازیس آن را تجربه می‌کنند 6. علائم آن شامل پوسته‌های ضخیم (که گاهی شبیه شوره سر هستند)، خارش شدید و قرمزی پوست سر است 1. پوسته‌های پسوریازیس پوست سر معمولاً پودری با درخشندگی نقره‌ای به نظر می‌رسند، در حالی که پوسته‌های درماتیت سبورئیک زرد و چرب هستند 6. پسوریازیس پوست سر می‌تواند از خفیف تا بسیار شدید متغیر باشد و حتی ممکن است به نواحی اطراف مانند خط مو، پیشانی و پشت گردن گسترش یابد 6.
  • پسوریازیس دهانی (Oral Psoriasis): این نوع نادر است و علائم آن در دهان شامل زخم‌ها (زخم) و پوسته‌ریزی روی لثه‌ها می‌شود 1. ممکن است تغییراتی در طعم غذا نیز ایجاد شود 9. این علائم می‌توانند به ویژه هنگام خوردن غذاهای تند دردناک باشند 9.

تفاوت بین علائم پسوریازیس و سایر بیماری‌های پوستی مشابه:

تشخیص پسوریازیس می‌تواند چالش برانگیز باشد زیرا علائم آن ممکن است با سایر بیماری‌های پوستی مشابه اشتباه گرفته شود 2. درک تفاوت‌های کلیدی بین پسوریازیس و این بیماری‌ها برای تشخیص صحیح و درمان مناسب ضروری است.

  • پسوریازیس در مقابل اگزما: اگرچه هر دو بیماری باعث التهاب، قرمزی و خارش پوست می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد 20. خارش در اگزما معمولاً شدیدتر از پسوریازیس است و حتی ممکن است منجر به خونریزی پوست به دلیل خاراندن زیاد شود 20. در مقابل، خارش در پسوریازیس ممکن است خفیف‌تر باشد و گاهی به صورت سوزش احساس شود 3. محل‌های شایع بروز نیز متفاوت است؛ اگزما بیشتر در نواحی خمشی بدن مانند داخل آرنج و پشت زانو و در کودکان روی گونه‌ها و پوست سر ظاهر می‌شود 20، در حالی که پسوریازیس بیشتر روی سطوح خارجی مفاصل مانند آرنج و زانو، پوست سر و کمر دیده می‌شود 1. ظاهر ضایعات نیز متفاوت است؛ پسوریازیس دارای لکه‌های قرمز با پوسته‌های نقره‌ای و ضخیم است 1، در حالی که اگزما ممکن است پوسته‌پوسته، خشن و گاهی چرمی شکل باشد و ممکن است به دلیل خارش شدید خونریزی کند 3. پوسته‌های پسوریازیس معمولاً ضخیم‌تر و مشخص‌تر از ضایعات اگزما هستند 3. اگزما ممکن است با برآمدگی‌های کوچک قهوه‌ای یا سیاه همراه باشد 20.
  • پسوریازیس در مقابل درماتیت سبورئیک: درماتیت سبورئیک نیز می‌تواند پوست سر را درگیر کند و علائمی شبیه به پسوریازیس ایجاد کند 24. با این حال، ظاهر پوسته‌ها معمولاً متفاوت است؛ پسوریازیس معمولاً پوسته‌های خشک، پودری و دارای سطح نقره‌ای دارد 1، در حالی که درماتیت سبورئیک اغلب پوسته‌های زرد و چرب دارد 6. درماتیت سبورئیک بیشتر صورت (به ویژه اطراف بینی و ابروها)، بالای سینه و پشت را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد 32. درماتیت سبورئیک نسبت به پسوریازیس شایع‌تر است و علائم خفیف‌تری دارد 24.
  • پسوریازیس در مقابل عفونت‌های قارچی پوست: عفونت‌های قارچی پوست ناشی از قارچ‌ها هستند 2، در حالی که پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است 2. عفونت‌های قارچی مسری هستند، اما پسوریازیس نیست 2. عفونت‌های قارچی ممکن است الگوی حلقوی داشته باشند 24 و اغلب ناخن‌های پا را درگیر می‌کنند 9، در حالی که پسوریازیس الگوی متقارن دارد و بیشتر ناخن‌های دست را درگیر می‌کند 1.

تغییر علائم پسوریازیس در طول زمان و عوامل موثر بر آن:

پسوریازیس یک بیماری مزمن با ماهیت دوره‌ای است، به این معنی که علائم آن ممکن است در دوره‌هایی به نام شعله‌ور شدن (flare-ups) تشدید شوند و سپس در دوره‌هایی به نام بهبودی (remission) فروکش کنند یا حتی به طور موقت ناپدید شوند 1. مدت زمان این دوره‌ها می‌تواند بسیار متفاوت باشد 18.

عوامل مختلفی می‌توانند باعث شعله‌ور شدن یا تشدید علائم پسوریازیس شوند، از جمله:

  • استرس: استرس روحی و جسمی می‌تواند سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار داده و علائم پسوریازیس را بدتر کند 1.
  • عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک و عفونت‌های ویروسی مانند HIV می‌توانند علائم پسوریازیس را تحریک کنند 1.
  • آسیب‌های پوستی: هر نوع آسیب به پوست مانند بریدگی، خراش، نیش حشرات یا آفتاب سوختگی می‌تواند منجر به بروز ضایعات پسوریازیس در ناحیه آسیب دیده شود 1.
  • برخی داروها: داروهایی مانند لیتیوم، داروهای فشار خون و داروهای ضد مالاریا ممکن است علائم پسوریازیس را بدتر کنند 1.
  • آب و هوا: هوای سرد و خشک می‌تواند باعث خشکی پوست و تشدید علائم شود 1.
  • تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در زنان، به ویژه در دوران بلوغ و یائسگی، نیز می‌توانند به عنوان محرک عمل کنند 3.
  • مصرف الکل: مصرف زیاد الکل می‌تواند علائم پسوریازیس را بدتر کند 1.
  • چاقی: اضافه وزن و چاقی خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش داده و می‌تواند شدت آن را نیز بیشتر کند 1.

علائم پسوریازیس ممکن است در طول زمان تغییر کنند و در برخی موارد، یک نوع پسوریازیس ممکن است به نوع دیگری تبدیل شود. به عنوان مثال، پسوریازیس قطره‌ای ممکن است پس از مدتی به پسوریازیس پلاکی تبدیل شود 8.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

مراجعه به پزشک متخصص پوست برای تشخیص دقیق پسوریازیس بسیار مهم است 1. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، توصیه می‌شود فوراً به پزشک مراجعه کنید:

  • گسترش سریع و ناگهانی بیماری 2.
  • درد شدید در مفاصل 1.
  • تأثیر بیماری بر انجام کارهای روزمره 2.
  • نگرانی در مورد ظاهر پوست 2.
  • عدم تاثیرگذاری درمان‌های خانگی 3.
  • علائم پسوریازیس اریترودرمیک (بثورات گسترده و قرمز همراه با پوسته‌ریزی شدید) 13.
  • شروع درد یا تورم در مفاصل 3.

نتیجه‌گیری:

شناخت علائم و نشانه‌های مختلف پسوریازیس برای تشخیص زودهنگام و مدیریت موثر این بیماری مزمن پوستی بسیار حائز اهمیت است. در حالی که پسوریازیس می‌تواند چالش برانگیز باشد، تشخیص صحیح و پیروی از برنامه‌های درمانی مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند. در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک، مراجعه به پزشک متخصص پوست برای تشخیص دقیق و دریافت راهنمایی‌های لازم ضروری است.

جدول 1: تفاوت‌های کلیدی بین پسوریازیس و سایر بیماری‌های پوستی مشابه

ویژگیپسوریازیساگزمادرماتیت سبورئیکعفونت‌های قارچی پوست
علت اصلیاختلال خودایمنیواکنش ازدیاد حساسیت، ژنتیک، عوامل محیطیرشد بیش از حد مخمر (مالاسزیا)قارچ‌ها
ظاهر معموللکه‌های قرمز با پوسته‌های نقره‌ای و ضخیم؛ مرزهای مشخصلکه‌های قرمز، خارش‌دار، پوسته‌پوسته؛ ممکن است ترشح یا دلمه داشته باشد؛ مرزهای کمتر مشخصلکه‌های قرمز با پوسته‌های چرب و زرد؛ ممکن است شوره سر داشته باشدبثورات قرمز و پوسته‌پوسته، اغلب با الگوی حلقوی؛ ممکن است تاول داشته باشد
محل‌های شایعآرنج، زانو، پوست سر، کمر، ناخن‌ها (به ویژه ناخن‌های دست)داخل آرنج و زانو، گردن، مچ دست، مچ پا؛ در نوزادان، صورت و پوست سرپوست سر، صورت (اطراف بینی و ابروها)، بالای سینه، پشتپاها، کشاله ران، پوست سر، ناخن‌ها (بیشتر ناخن‌های پا)
شدت خارشخفیف تا متوسط؛ ممکن است احساس سوزش یا گزش داشته باشداغلب شدیدخفیف تا متوسطمتغیر، ممکن است خارش داشته باشد
مسری؟خیرخیرخیربله

جدول 2: انواع پسوریازیس و علائم و محل‌های اصلی آن‌ها

نوع پسوریازیسعلائم اصلیمحل‌های شایع
پسوریازیس پلاکیلکه‌های قرمز، برجسته و ملتهب با پوسته‌های نقره‌ای یا سفیدآرنج، زانو، پوست سر، کمر
پسوریازیس قطره‌اینقاط کوچک، قطره‌ای شکل، صورتی یا قرمز با پوسته‌های ظریفتنه، بازوها، پاها، پوست سر
پسوریازیس معکوسلکه‌های صاف، قرمز و ملتهبچین‌های پوستی (زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه‌ها)
پسوریازیس پوسچولارتاول‌های کوچک پر از چرک (پوسچول) روی پوست قرمز و ملتهبدست‌ها و پاها (کف دست و پا)، می‌تواند گسترده باشد
پسوریازیس اریترودرمیکبثورات گسترده و قرمز که بیشتر بدن را می‌پوشاند؛ خارش و سوزش شدید؛ پوسته‌ریزی در مقیاس بزرگتمام بدن
پسوریازیس ناخنضخیم شدن، ایجاد فرورفتگی، تغییر رنگ (زرد یا قهوه‌ای)، جدا شدن از بستر ناخن، خرد شدنناخن‌های دست و پا
آرتریت پسوریاتیکدرد، تورم، سفتی مفاصل؛ ممکن است هر مفصلی را درگیر کندمفاصل، اغلب همراه با درگیری پوست
پسوریازیس پوست سرلکه‌های ضخیم و پوسته‌پوسته روی پوست سر؛ خارش؛ قرمزی؛ ممکن است فراتر از خط مو گسترش یابدپوست سر، پیشانی، پشت گردن، اطراف گوش‌ها
پسوریازیس دهانینادر؛ ممکن است شامل زخم‌ها (زخم) یا پوسته‌ریزی روی لثه‌ها باشدداخل دهان (لثه‌ها، بافت‌های نرم)

منابع مورداستناد

  1. پسوریازیس – انواع، علائم، علل و درمان – بیمارستان های آپولو – Apollo Hospitals, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.apollohospitals.com/fa/diseases-and-conditions/psoriasis-types-symptoms-causes-and-treatment/
  2. پسوریازیس؛ نشانه ها و راه های درمان آن – پذیرش24, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.paziresh24.com/blog/18130/%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3/
  3. بیماری پسوریازیس (صدف) ؛ علت، علائم، تشخیص و درمان – داروسازی دکتر عبیدی, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://abidipharma.com/health-items/psoriasis/
  4. هرآنچه که باید درباره علت، انواع، علائم و تشخیص پسوریازیس بدانید – لافارر, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://lafarrerr.com/blog/psoriasis/
  5. پسوریازیس چیست؟ – هومکا, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.homeca.ir/mag/physical-health/skin-hair/psoriasis
  6. پسوریازیس – ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3
  7. بیماری پوستی پسوریازیس – فروزان طب, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://forouzanteb.com/psoriasis/
  8. پسوریازیس | آزمایشگاه فـردا, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://fardalab.com/articles/%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3
  9. بیماری پسوریازیس چیست و چه درمانی دارد؟ – دکترتو, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://doctoreto.com/blog/psoriasis-disease/
  10. پسوریازیس:بیماری‌های پوستی شایع – مجله پل ایده‌آل پارس, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://medpip.com/mag/%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B9/
  11. پسوریازیس و درمان آن | بامداد کیمیا نفیس, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://kimiyanafis.com/%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D9%86/
  12. بیماری پسوریازیس چیست؟ + عکس انواع پسوریازیس – مثبت سبز, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://mosbatesabz.com/mag/what-is-psoriasis/
  13. بیماری پوستی پسوریازیس – دکتر علی تارات, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://alitarat.com/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/
  14. بیماری پسوریازیس و علائم آن را بشناسید! – بلاگ – آزمایشگاه مندل, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://mendel-lab.com/blog/1399/11/08/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%85-%D8%A2%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF-101914
  15. تفاوت پسوریازیس و پیتریازیس روزه-آ چیست؟ – شرکت بهبود تامین لیان, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://behboodtamin.com/post/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%A2-%D8%AC%D9%88%D8%B4/
  16. کلیاتی درباره علت،انواع و درمان بیماری پسوریازیس psoriasis – دکتر علی تارات, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://alitarat.com/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%85-%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3/
  17. پسوریازیس پوست سر؛ انواع، علل و روش های درمان – دکترتو, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://doctoreto.com/blog/scalp-psoriasis/
  18. هر آنچه که باید درباره پسوریازیس بدانید – درمانکده, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.darmankade.com/blog/psoriasis/
  19. بیماری پوستی پسوریازیس را بشناسیم – KMT, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.kmtmed.com/fa/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85/
  20. فرق و تفاوت اگزما و پسوریازیس چیست + عکس – دکتر مهرشاد رابط, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://drrabet.com/eczema-vs-psoriasis/
  21. اگزما و پسوریازیس چه تفاوت هایی با هم دارند؟ – دکتر رادا خانیان, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://drradakhanian.com/difference-between-eczema-and-psoriasis/
  22. علت، نشانه ها و درمان پسوریازیس معکوس, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasistalk.ir/%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D9%85%D8%B9%DA%A9%D9%88%D8%B3/
  23. آرتریت پسوریازیس | علایم و درمان قطعی – داروسازی دکتر عبیدی, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://abidipharma.com/health-items/psoriatic-arthritis/
  24. فرق و تفاوت پسوریازیس و درماتیت سبوره + عکس – دکتر مهرشاد رابط, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://drrabet.com/seborrheic-dermatitis-vs-psoriasis/
  25. با انواع پسوریازیس آشنا شوید, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.oviro.com/mag/13924/%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7-%D8%B4%D9%88%DB%8C%D8%AF/
  26. پسوریازیس و عوامل تشدید کننده آن را بشناسید | مجله داروکده, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://darukade.com/mag/articles/skin-2/get-to-know-psoriasis-and-its-aggravating-factors-277
  27. تفاوت پسوریازیس و درماتیت سبوره چیست؟, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.psoriasistalk.ir/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/
  28. تفاوت اگزما و پسوریازیس – کلینیک آلرژی صبا, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://saba-clinic.ir/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%85%D8%A7-%D9%88-%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3/
  29. 6 تفاوت بین اگزما و پسوریازیس چیست؟ نحوه تشخیص, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.ghafaridiet.com/article/difference-between-psoriasis-eczema
  30. تفاوت‌های اگزما و پسوریازیس – حنیفا, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://hanifa.ir/blog/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3
  31. بررسی تفاوت پسوریازیس و درماتیت سبوره | مجله داروکده, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://darukade.com/mag/articles/skin-2/the-differences-between-psoriasis-and-seborrheic-dermatitis-1485
  32. همه چیز درباره درماتیت سبورئیک و درمان آن – دکترنکست, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://drnext.ir/blog/seborrheic-dermatitis/
  33. اگزما-پسوریازیس-درماتیت سبورئیک – آپارات, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://www.aparat.com/v/4qV1l
  34. فرق اگزما و قارچ پوستی +عکس, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://drrabet.com/eczema-vs-skin-fungus/
  35. عکس پسوریازیس تناسلی؛ درمان، علائم، علت و تشخیص – کلینیک زارعی, زمان دسترسی: مارس 29, 2025، https://cliniczarei.com/articles/%D9%BE%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B2%DB%8C%D8%B3-%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%84%DB%8C/

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *